Prezydent Andrzej Duda podpisał w środę ustawę z dnia 4 listopada 2016 roku o zmianie niektórych ustaw określających warunki prowadzenia działalności innowacyjnej.
Jak zaznaczył prezydent, nowa ustawa dotyczy rozwoju w Polsce innowacyjności, „podniesienia poziomu innowacyjności, a tym samym – poprawy funkcjonowania polskiej gospodarki, poprawy funkcjonowania polskiej nauki, a przede wszystkim – poprawy naszej pozycji na świecie, jeżeli chodzi o wydatki inwestycyjne w działalność i jej skutki o charakterze innowacyjnym”.
W uroczystości w Pałacu Prezydenckim wziął także udział m.in. wicepremier, minister nauki i szkolnictwa wyższego Jarosław Gowin oraz zespoły badawcze, których projekty są współfinansowane przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (NCBR), w tym OncoArendi Therapeutics, laureat Nagrody Gospodarczej Prezydenta RP w kategorii specjalnej Badania i Rozwój.
Szczegółowe informacje o ustawie:
1. 23 listopada 2016 roku Prezydent RP Andrzej Duda podpisał ustawę o zmianie niektórych ustaw określających warunki prowadzenia działalności innowacyjnej. Jest to tzw. pierwsza ustawa innowacyjna. Nad projektem pracowały Rada i Międzyresortowy Zespół ds. innowacyjności. Ostateczny tekst ustawy (uwzględniający 3 poprawki przedstawione przez Senat RP)został uchwalony przez Sejm 4 listopada 2016 roku.
2. Ustawa określa pakiet rozwiązań mających na celu stworzenie bodźców dla działalności innowacyjnej, w szczególności poprzez ulgi podatkowe, ustabilizowanie finansowania komercjalizacji wyników badań naukowych czy ułatwienia proceduralne. Wszystkie te udogodnienia mają w konsekwencji pomóc w osiągnięciu planowanego na rok 2020 poziomu wydatków B+R o wysokości 1,7% PKB (w roku 2014 było to 0,94% PKB).
3. Zmiany, o których mówi ustawa, to zmiany w obszarach podatkowych oraz nauki i szkolnictwa wyższego. Do najważniejszych należą:
a) zniesienie (na stałe) opodatkowania podatkiem dochodowym od własności intelektualnej wnoszonej do spółki
Akcje spółki otrzymane w zamian za wniesioną własność intelektualną nie podlegają opodatkowaniu – rozwiązanie to od 1 stycznia br. zostało wprowadzone na lata
2016-17 przez ustawę o innowacyjności z 2015 r. Niniejszy projekt zakłada wprowadzenie tego mechanizmu na stałe.
b) wydłużenie z 3 do 6 lat możliwości odliczenia kosztów na działalność B+R.
Zdarza się, że podatnik w roku, w którym poniósł wydatki na B+R poniósł równocześnie stratę (lub dochód jest niższy niż te wydatki) i nie ma możliwości odliczenia. Sześcioletni okres rozliczania daje możliwość „przesunięcia” odliczenia na później.
c) zwrot gotówkowy dla nowo powstających przedsiębiorstw (pierwsze dwa lata działalności).
Przedsiębiorca, który w danym roku poniósł wydatki na B+R i jednocześnie nie osiągnął zysku, mógłby otrzymać zwrot gotówkowy, w wysokości 18 % (lub 19%, w zależności od sposobu rozliczania się) potencjalnego, ale niewykorzystanego odliczenia. Przedmiotowe rozwiązanie to alternatywa do przedstawionego powyżej wydłużenia okresu odliczenia.
d) ustabilizowanie finansowania działań związanych z komercjalizacją wyników badań naukowych i prac rozwojowych
Jednostki naukowe będą miały obowiązek przeznaczania 0,5 proc. środków z dotacji przyznanej na utrzymanie potencjału badawczego – na finansowanie działań związanych z komercjalizacją wyników badań naukowych i prac rozwojowych.
e) modyfikacja (o charakterze deregulacyjnym) procedury „uwłaszczenia naukowców” (nabywania przez nich praw majątkowych do wynalazków)
Obecna procedura, regulująca zasady nabywania przez naukowców praw do wyników swoich badań naukowych lub prac rozwojowych nakłada wiele obowiązków biurokratycznych na uczelnie. Natomiast przypadki uwłaszczenia są bardzo rzadkie (także z powodu braku zainteresowania tym procesem samych naukowców). Po zmianach procedura uwłaszczeniowa (jako opcja) będzie stosowana przez uczelnie wyłącznie wtedy, kiedy naukowiec zgłaszający wyniki badań poinformuje (w formie oświadczenia) o zainteresowaniu uwłaszczeniem. W przeciwnym przypadku procedura ta nie będzie uruchomiana i uczelnia automatycznie przejmie prawa do wyników badań naukowych i prac rozwojowych.
f) usunięcie ograniczenia czasowego (obecnie maksymalnie do pięciu lat), w jakim twórcom wynalazków przysługiwały udziały w korzyściach z komercjalizacji
W przypadku wielu innowacji najwyższe przychody uzyskiwane są dopiero po pięciu latach od udzielenia licencji. Takie ograniczenie zniechęcało naukowców do częstszej komercjalizacji badań.
g) uelastycznienie zasad dysponowania przez państwowe osoby prawne posiadaną infrastrukturą, również badawczą
Osoby te, w tym uczelnie, instytuty badawcze, PAN i jej instytuty naukowe – bez zgody Ministra Skarbu Państwa – będą mogły zawierać krótkie (do 90 dni), odpłatne umowy najmu i dzierżawy mienia, np. sali konferencyjnej, sprzętu audio-wizualnego.
4. Ustawa ma wejść w życie po 30 dniach od daty ogłoszenia, z wyjątkiem przepisów podatkowych i dotyczących zasad finansowania nauki, które mają obowiązywać od 1 stycznia 2017 r.
5. Obecnie na ukończeniu są również prace nad drugą (dużą) ustawą innowacyjną, czyli tzw. białą księgą innowacyjności. Dokument powstaje w szerokim dialogu społecznym ze środowiskiem naukowców, przedsiębiorców, inwestorów i administracją publiczną. Na jej podstawie powstanie „druga ustawa innowacyjna”.
Na obecnym etapie (konsultacje projektu Białej księgi) nie jest możliwe ostateczne przesądzenie jej zakresu tematycznego, ale wśród postulatów najczęściej pojawiają się propozycje promowania pracowników naukowych zajmujących się komercjalizacją, dalszego zwiększania zachęt podatkowych czy ułatwiania startu przedsiębiorstw innowacyjnych.
Projekt ustawy zostanie skierowany do uzgodnień międzyresortowych i konsultacji publicznych na początku 2017 r., po przeprowadzeniu szczegółowych analiz, co do możliwości wykorzystania przedstawionych propozycji.
źródło: Prezydent RP
