Jak akcentował na posiedzeniu plenarnym poseł sprawozdawca komisji Wojciech Zubowski (PiS), jedną z najważniejszych zmian nowelizacji jest wprowadzenie obliga giełdowego, czyli modyfikacja zakresu obowiązku sprzedaży wytworzonej energii elektrycznej (poprzez giełdę) poprzez jego podniesienie z 30 proc. do 100 proc., co ma na celu poprawę przejrzystości rynku energii.
Od początku br. obligo giełdowe, które oznacza obowiązkową sprzedaż energii za pośrednictwem giełdy, wynosi 30 proc. W 2017 r. obowiązywało obligo giełdowe na poziomie 15 proc. wyprodukowanej energii.
„Obecnie dochodzi do sytuacji, w których pionowo zintegrowane grupy energetyczne mogą handlować energią pomiędzy podmiotami wewnątrz swojej struktury, co skutkuje faktem, że znaczna część energii omija główny rynek giełdowy. Podniesienie obliga do poziomu 100 proc. ma celu ograniczenie ewentualnych wzrostów cen energii elektrycznej na rynku hurtowym, niewynikających z czynników fundamentalnych, wpływających na koszt jej wytworzenia czy pozyskania z sąsiadujących systemów” – wyjaśnił Zubowski.
Wskazał, że podczas posiedzenia komisji zaproponowano poprawki, m.in. o charakterze merytorycznym. Kolejne poprawki zaproponowano podczas czwartkowego posiedzenia Sejmu, w związku z czym projekt trafił ponownie do komisji.
Odpowiadając na pytania i wystąpienia posłów wiceminister energii Tomasz Dąbrowski podkreślił, że objęcie całego poziomu produkcji obligiem giełdowym wymaga przesądzenia, „co stanie się z tym, co zostało już zakontraktowane”. Wyjaśnił, że ustawodawca chce „uszanować dotychczasowe umowy”, a zatem baza do obliczenia obliga nie obejmie tego, co zostało już objęte umowami.
Odnosząc się do pytania, jak rząd zamierza reagować na nagłe wzrosty cen energii Dąbrowski wyjaśnił, że obligo ma na celu doprowadzenie do zwiększenia transparentności. „To (…) m.in. poprawia płynność rynku (…), po trzecie, jeżeli ktoś uważa, że któryś z podmiotów ma na rynku taką siłę, że może ją wykorzystywać, to my ją mu w ten sposób odbieramy” – zaznaczył.
„Komplementarnym działaniem są przepisy regulujące sprzedaż rezerwową” – dodał wiceminister przypominając m.in., że dotychczasowe przepisy w tym zakresie dotyczące energii elektrycznej zostały rozszerzone o sprzedaż rezerwową gazu.
W projekcie proponuje się wprowadzenie ustawowego umocowania operatora systemu dystrybucyjnego do działania w imieniu i na rzecz odbiorcy końcowego (tzw. sprzedaż rezerwowa) oraz dodatkowy mechanizm zabezpieczający na wypadek, gdyby sprzedawca rezerwowy nie podjął sprzedaży – w takiej sytuacji sprzedaż będzie realizował sprzedawca z urzędu.
Ponadto projekt zawiera zmiany umożliwiające stosowanie tzw. Kodeksów Sieci, dotyczących wymogów związanych z przyłączeniem m.in. jednostek wytwórczych oraz odbiorców do sieci – chodzi o środki służące budowie wspólnego, jednolitego rynku energii elektrycznej w Unii Europejskiej. Zmiany te są niezbędne dla zapewnienia spójności funkcjonowania krajowego systemu elektroenergetycznego z porządkiem prawnym i innymi systemami w UE.
Ze względu na istnienie okresu przejściowego między wejściem w życie Kodeksów Sieci, a początkiem stosowania wymagań przyjętych na ich podstawie, przepisy wprowadzają specjalną procedurę uznawania urządzeń, instalacji lub sieci za istniejące lub nowe – od tej kwalifikacji będą zależały wymogi techniczne, jakie będą musiały spełniać te urządzenia.
Projekt odnosi się też do przepisów o jakości paliw stałych i wprowadza za sprzedaż paliwa niesortowanego identyczną sankcję jak za wprowadzenie do obrotu paliwa niespełniającego norm.
Po uchwaleniu przez parlament i podpisaniu przez prezydenta, zmiany mają wejść w życie po 14 dniach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw, z wyjątkiem niektórych przepisów, które zaczną obowiązywać w innych terminach.
