Nowa ustawa o Trybunale Konstytucyjnym to tylko jeden z aktów prawnych uchwalonych przez posłów w ostatnim dniu 22. posiedzenia Sejmu. Izba zdecydowała również m.in. o wprowadzeniu minimalnej stawki godzinowej za pracę na umowach zlecenia i o świadczenie usług. Posłowie przyjęli także ustawowe rozwiązania, których celem jest uproszczenie oraz przyspieszenie inwestycji kolejowych. Ponadto Sejm zakończył parlamentarne prace nad tzw. pakietem paliwowym, mającym uszczelnić pobór VAT.
Sejm uchwalił pięć ustaw i podjął jedną uchwałę
Sejm uchwalił ustawę o Trybunale Konstytucyjnym. Reguluje ona w sposób całościowy organizację Trybunału Konstytucyjnego oraz tryb postępowania przed tym organem. Ustawa przewiduje, że Trybunał będzie mógł orzekać w pełnym składzie, w składzie pięciu sędziów i w składzie trzech sędziów.
Rozpoznanie sprawy w pełnym składzie będzie wymagało udziału co najmniej 11 sędziów. Zgodnie z ustawą skład ten ma być właściwy w rozpatrywaniu spraw z wniosku prezydenta o stwierdzenie zgodności ustawy z konstytucją przed jej podpisaniem oraz umowy międzynarodowej przed jej ratyfikacją. Pełen skład ma także orzekać w sprawie zgodności z ustawą zasadniczą ustawy o Trybunale konstytucyjnym. W pełnym składzie mają być też procedowane spory kompetencyjne między centralnymi konstytucyjnymi organami państwa, sprawy o stwierdzenie przeszkody w sprawowaniu urzędu przez prezydenta i powierzeniu Marszałkowi Sejmu tymczasowego wykonywania obowiązków prezydenta, zgodności z konstytucją celów lub działalności partii politycznych. W pełnym składzie będą też rozpatrywane sprawy o szczególnej zawiłości. Inicjatywa w tej sprawie będzie należeć do prezesa Trybunału. Z odpowiednim wnioskiem będzie mógł także wystąpić skład orzekający wyznaczony do danej sprawy. Także w pełnym składzie mają być rozpatrywane sprawy, w których szczególna zawiłość wiąże się z nakładami finansowymi nieprzewidzianymi w ustawie budżetowej oraz gdy skład orzekający zamierza odstąpić od poglądu prawnego wyrażonego w orzeczeniu wydanym w pełnym składzie. W pełnym składzie będą mogły być też rozpatrzone – na wniosek trzech sędziów – sprawy dotyczące skarg konstytucyjnych oraz wniosków i pytań prawnych.
Z kolei w składzie pięciu sędziów ma być oceniana zgodność ustaw albo ratyfikowanych umów międzynarodowych z konstytucją oraz ustaw z ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi, których ratyfikacja wymagała uprzedniej zgody ustawowej.
Ostatni z przewidzianych w ustawie skład orzekający – trzech sędziów – ma mieć kompetencję do oceniania m.in. zgodności innych aktów normatywnych z konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi i ustawami.
Ponadto ustawa przewiduje, że w przypadku narad w pełnym składzie co najmniej czterech sędziów będzie mogło zgłosić sprzeciw wobec proponowanego rozstrzygnięcia. Ma to dotyczyć zagadnień o szczególnie doniosłym charakterze ze względów ustrojowych lub ze względu na porządek publiczny. W przypadku złożenia sprzeciwu, narada ma ulec odroczeniu o 3 miesiące. W trakcie ponownej narady sędziowie, którzy złożyli sprzeciw, mają prezentować wspólną propozycję rozstrzygnięcia. W przypadku ponownego zgłoszenia sprzeciwu narada jest odraczana o kolejne 3 miesiące, po upływie których przeprowadza się ją ponownie wraz z głosowaniem.
Orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego mają zapadać zwykłą większością głosów. Ustawa przewiduje, że sędzia po złożeniu ślubowania wobec prezydenta ma stawiać się w Trybunale w celu podjęcia obowiązków, a prezes TK będzie przydzielał mu sprawy i stwarzał warunki umożliwiające wypełnianie obowiązków sędziego.
Zgodnie z przyjętymi przez posłów rozwiązaniami, terminy rozpraw mają być wyznaczane według kolejności wpływu spraw do Trybunału. Zasada ta ma nie dotyczyć m.in. wniosków w sprawie zgodności ustaw przed ich podpisaniem i umów międzynarodowych przed ich ratyfikacją z konstytucją. Nie obejmie także wniosków o zbadanie konstytucyjności ustawy budżetowej oraz ustawy o Trybunale Konstytucyjnym. Bez względu na kolejność wpływu mają być też rozpatrywane wnioski o stwierdzenie przeszkody w sprawowaniu urzędu przez prezydenta oraz powierzenia Marszałkowi Sejmu wykonywania obowiązków głowy państwa oraz spory kompetencyjne między centralnymi konstytucyjnymi organami państwa. Ponadto termin rozprawy będzie wyznaczany z pominięciem kolejności wpływu na wniosek prezydenta. Ustawa będzie teraz przedmiotem prac Senatu.
Uchwalona dziś przez Sejm nowelizacja ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę oraz niektórych innych ustaw wprowadza minimalną stawkę godzinową dla pracujących na określonych umowach zlecenia oraz o świadczenie usług, w tym samozatrudnionych. Będzie ona corocznie waloryzowana o wskaźnik wzrostu minimalnego wynagrodzenia za pracę. Od 1 stycznia 2017 r. minimalna stawka godzinowa ma wynosić 12 zł brutto (będzie powiększona o wskaźnik wzrostu minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2017 r.). Nowe rozwiązania mają przeciwdziałać nadużywaniu umów cywilnoprawnych i chronić osoby otrzymujące wynagrodzenie na najniższym poziomie. Chodzi o to, aby ograniczyć zjawisko polegające na tym, że osoba zatrudniona na umowie cywilnoprawnej ma wynagrodzenie znacznie niższe od minimalnego wynagrodzenia przysługującego pracującemu na etacie. Zgodnie z nowelizacją, minimalna stawka godzinowa nie będzie dotyczyła zleceniobiorcy samodzielnie ustalającego miejsce i czas realizacji zadań, któremu przysługuje wyłącznie wynagrodzenie prowizyjne. W praktyce oznacza to, że nowe przepisy będą dotyczyć m.in. pracowników firm ochroniarskich i sprzątających, którzy mają szczególnie niskie stawki wynagrodzeń. Ponadto, w nowelizacji rozszerzono zakres uprawnień Państwowej Inspekcji Pracy. PIP ma kontrolować, czy podmiot kontrolowany wypłacił minimalną stawkę godzinową. Inspekcja będzie mogła wydać polecenie wypłaty wynagrodzenia w wymaganej wysokości. Przewidziano też sankcje za naruszenie przepisów o minimalnej stawce godzinowej. Podmiot wypłacający należne wygrodzenie w wysokości niższej od obowiązującej minimalnej stawki godzinowej będzie podlegać karze grzywny od 1 tys. do 30 tys. zł. Ustawa zawiera także inne przepisy służące ochronie osób otrzymujących wynagrodzenie na najniższym poziomie. Nowelizacja m.in. likwiduje regulacje różnicujące wysokość minimalnego wynagrodzenia dla pracownika etatowego ze względu na staż pracy. Przewiduje również, że dodatek do wynagrodzenia za pracę w porze nocnej nie będzie uwzględniany przy obliczaniu minimalnego wynagrodzenia dla osób zatrudnionych na etacie. Nad nowelizacją będą następnie pracować senatorowie.
Wśród decyzji podjętych przez Sejm w ostatnim dniu 22. posiedzenia było także uchwalenie nowelizacji ustawy o transporcie kolejowym oraz niektórych innych ustaw. Celem nowych przepisów jest uproszczenie oraz przyspieszenie prac związanych z przygotowaniem oraz realizacją kolejowych inwestycji infrastrukturalnych. Nowelizacja m.in. przewiduje zawieszenie postępowań w sprawie wydania pozwolenia na budowę dla inwestycji planowanych na obszarze objętym wnioskiem o wydanie decyzji o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej – do czasu ostatecznego zakończenia postępowania w sprawie wydania takiej decyzji. Przyjęcie nowych regulacji wiąże się z tym, że przyspieszenie rozwoju sieci kolejowej jest warunkiem nadrobienia zaległości w tym zakresie, występujących między Polską a większością krajów Unii Europejskiej oraz podstawą do długotrwałego rozwoju kraju. Konieczność dalszego uproszczenia przygotowania i realizacji inwestycji infrastrukturalnych w transporcie kolejowym wynika również m.in. z potrzeby pełnego wykonania Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020. Za zmianami przemawiają też dotychczasowe doświadczenia największego inwestora w sektorze kolejowym, będącego narodowym zarządcą infrastruktury – PKP Polskich Linii Kolejowych SA (PKP PLK SA) – w stosowaniu obecnych przepisów. Zmiany uzasadnione są także corocznymi zaleceniami Komisji Europejskiej dotyczącymi realizacji przez państwa członkowskie strategii „Europa 2020”. Nowelizacja będzie teraz przedmiotem prac Senatu.
Sejm przyjął dziś też zmiany porządkujące kompetencje niektórych resortów – dotyczą one struktury działu administracji rządowej budownictwo, planowanie i zagospodarowanie przestrzenne oraz mieszkalnictwo. Zgodnie z nowelizacją ustawy dział ten będzie obejmować sprawy rewitalizacji (nie tylko rewitalizacji budownictwa, jak miało to miejsce dotychczas), z wyłączeniem spraw wynikających z realizacji polityki regionalnej w zakresie rewitalizacji obszarów zdegradowanych społecznie i gospodarczo. Przyjęte zmiany wynikają z powołania nowych resortów (Infrastruktury i Budownictwa, Rozwoju oraz Spraw Wewnętrznych i Administracji) i konieczności przeniesienia niektórych uprawnień. Nowelizacja ustawy o działach administracji rządowej oraz niektórych innych ustaw ma m.in. stworzyć warunki dogodnego współdziałania powstałych niedawno resortów, umożliwić szybkie reagowanie na zmieniającą się rzeczywistość gospodarczą i otoczenie prawne. Teraz nowelizacja trafi do Senatu.
Posłowie znowelizowali również ustawę o sporcie. Nowelizacja ma m.in. na celu ukształtowanie krajowych rozwiązań w zakresie stanowienia i realizacji reguł dyscyplinarnych dotyczących dopingu w sporcie w sposób zgodny z zasadami Światowego Kodeksu Antydopingowego. Zgodnie z nowymi przepisami polskie związki sportowe nie będą ustanawiały tych reguł, lecz będą miały obowiązek uznawania i stosowania zasad ustanawianych przez Komisję do Zwalczania Dopingu w Sporcie zgodnie z Międzynarodową konwencją o zwalczaniu dopingu w sporcie, sporządzoną w Paryżu 19 października 2005 r. Ponadto nowelizacja m.in. aktualizuje definicję dopingu w sporcie zgodnie z najbardziej aktualną – zawartą w Światowym Kodeksie Antydopingowym, który wyznacza międzynarodowe standardy w tym zakresie. Prace nad ustawą będą kontynuowane w Senacie.
Dziś także Izba znowelizowała Regulamin Sejmu. Zmiany uwzględniają ustawę o Radzie Mediów Narodowych z 22 czerwca 2016 r. Nowelizacja reguluje tryb powoływania przez Sejm 3 z 5 członków tego organu – powołanie 2 pozostałych osób to kompetencja Prezydenta RP. Ponadto zmiany w Regulaminie Sejmu dotyczą m.in. przyznania przewodniczącemu Rady Mediów Narodowych uprawnienia do uczestnictwa w posiedzeniach Sejmu oraz do zabierania głosu w sprawach objętych zakresem jego działalności poza kolejnością mówców zapisanych do głosu.
Posłowie przyjęli poprawki Senatu do jednej ustawy
Sejm uchwalił w ostatecznej wersji nowelizację ustawy o podatku od towarów i usług oraz o zmianie niektórych innych ustaw (tzw. pakietu paliwowego). Zmiany mają na celu zapobieganie wyłudzaniu podatku VAT w wewnątrzwspólnotowym obrocie paliwami ciekłymi oraz ograniczenie negatywnego wpływu tego procederu na funkcjonowanie rynku paliw płynnych. Chodzi tu o zmniejszenie tzw. szarej strefy oraz zwiększenie wpływów z podatku VAT do budżetu państwa. Uszczelnienie systemu podatkowego, a zwłaszcza ograniczenie wyłudzeń podatku VAT premier Beata Szydło zapowiadała w exposé. Ustawa wprowadza zmiany m.in. w ustawie o podatku od towarów i usług. Celem jest uszczelnienie poboru VAT-u w obrocie paliwami ciekłymi z zagranicą. Zgodnie z nowelizacją obowiązek zapłaty podatku z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia paliw płynnych będzie powstawał w ciągu 5 dni od momentu wprowadzenia paliwa do kraju a podstawą naliczania podatku będzie aktualna cena paliwa ogłaszana w Biuletynie Informacji Publicznej resortu finansów. Nowelizacja wprowadza też nowe regulacje w ustawie Prawo energetyczne. Ich celem jest uszczelnienie systemu koncesjonowania obrotu paliwami płynnymi z zagranicą. Nowelizacja zwiększa także wymagania dotyczące wiarygodności podmiotów wykonujących działalność koncesjonowaną oraz uprawnienia prezesa Urzędu Regulacji Energetyki w procesie badania rzetelności podmiotów ubiegających się o koncesję na obrót paliwami płynnymi. Zgodnie z ustawą koncesje na obrót paliwami z zagranicą będą przyznawane wyłącznie podmiotom posiadającym siedzibę lub miejsce zamieszkania w Polsce albo przedsiębiorstwom zagranicznym, które zarejestrowały oddział w naszym kraju i za jego pośrednictwem będą wprowadzać do Polski paliwa płynne. Nowelizacja wprowadza także zmiany w ustawie o podatku akcyzowym. Ograniczone zostanie wykonywanie funkcji usługowej przez składy podatkowe i zarejestrowanych odbiorców. Usługi będą mogły być świadczone wyłącznie na rzecz podmiotów mających siedzibę lub miejsce zamieszkania w Polsce lub podmiotów zagranicznych mających oddział z siedzibą w naszym kraju. Rozwiązanie to będzie dotyczyć wyłącznie nabywania paliw silnikowych i nie obejmie paliw zwolnionych z akcyzy. Teraz ustawa trafi do podpisu prezydenta.
Izba rozpoczęła legislacyjne prace nad dwoma projektami ustaw
Sejm przeprowadził pierwsze czytanie rządowego projektu nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw. Przewiduje on m.in., że w Rejestrze Spadkowym będą ujawniane także europejskie poświadczenia spadkowe, czyli dokumenty wydawane na podstawie przepisów unijnych z 2012 r., potwierdzające prawa do spadku. W rejestrze mają się ponadto znaleźć orzeczenia sądów i czynności notariuszy dotyczące zmiany, uchylenia lub sprostowania takich poświadczeń. Przepisy o Rejestrze Spadkowym, czyli publicznym rejestrze prowadzonym przez Krajową Radę Notarialną, w którym ujawniane będą informacje na temat orzeczeń sądowych i dokumentów wydawanych przez notariuszy potwierdzających prawa do spadku, wejdą w życie 8 września 2016 r. Dodatkowo projekt doprecyzowuje przepisy dotyczące aktów poświadczenia dziedziczenia, informacji zamieszczanych i udzielanych z Rejestru Spadkowego oraz trybu składania przez notariuszy wniosków o wpis w księdze wieczystej. W imieniu rządu projekt uzasadnił sekretarz stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości Michał Wójcik. Projekt trafił do dalszych prac w Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka. Marszałek Sejmu wyznaczył komisji termin na przedstawienie sprawozdania do 19 lipca br.
Izba omówiła w pierwszym czytaniu poselski projekt nowelizacji ustawy o izbach rolniczych oraz niektórych innych ustaw. Projekt wprowadza nowe zasady przeprowadzania wyborów do walnego zgromadzenia izb rolniczych oraz pozyskiwania środków finansowych na realizację ustawowych i statutowych zadań i celów tych izb. Zgodnie z projektem wybory kandydatów do izb rolniczych organizowanych przez sołtysa, mają się odbywać według terminarza dostarczanego przez Krajową Radę Izb Rolniczych izbom rolniczym i sołtysom na 65 dni przed upływem kadencji walnego zgromadzenia. Ponadto, w myśl projektu, wybory odbywać się będą nie później niż 40 dni przed upływem kadencji zgromadzenia. Zgodnie z projektem, dochody izb pochodzić mają m.in. ze środków deklarowanych przez płatnika podatku rolnego w wysokości 1 proc. Równocześnie projekt przewiduje zmniejszenie finansowania z odpisu z uzyskanych wpływów z tytułu podatku rolnego pobieranego na obszarze działania izby – zamiast obowiązującej stawki 2 proc. projekt przewiduje 1 proc. Projekt przewiduje też zmiany w ustawie z 8 października 1982 r. o społeczno-zawodowych organizacjach rolników. Dodano regulację, zgodnie z którą podatnik podatku rolnego będzie mógł przekazać 1 proc. podatku obliczonego na rzecz wybranej przez siebie społeczno-zawodowej organizacji rolników. Środki te będą mogły być wykorzystywane wyłącznie na prowadzenie działalności na rzecz rozwoju indywidualnych gospodarstw rolnych oraz wzrostu ich produkcji, zapewnienia opłacalności produkcji rolniczej i należytego wyposażenia rolnictwa w środki produkcji. Projekt wpłynął do Sejmu z inicjatywy grupy posłów KP Kukiz’15. Projekt uzasadnił poseł Jarosław Sachajko. Zgłoszony w dyskusji wniosek o odrzucenie projektu w pierwszym czytaniu zostanie rozstrzygnięty w drodze głosowania.
Decyzje dotyczące stanowiska prezesa UKE i posła oskarżyciela przed Trybunałem Stanu
Na wniosek premier Beaty Szydło w drodze głosowania Izba odwołała Magdalenę Gaj ze stanowiska prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej, w związku ze złożoną rezygnacją. Na odwołanie prezes UKE musi jeszcze wyrazić zgodę Senat.
Ponadto Sejm wybrał posłankę Halinę Szydełko na posła oskarżyciela w postępowaniu przed Trybunałem Stanu w sprawie pociągnięcia do odpowiedzialności konstytucyjnej byłego ministra Skarbu Państwa Emila Wąsacza.
Posłowie przeprowadzili dyskusję nad dwoma dokumentami sprawozdawczymi
Sejm zapoznał się ze sprawozdaniami z działalności Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych w roku 2014 i 2015, przedstawionymi przez GIODO Edytę Bielak–Jomaa. Dokumenty zawierają m.in. informacje dotyczące struktury organizacyjnej, pracowników i budżetu GIODO oraz dane statystyczne o działalności GIODO w dwóch ostatnich latach. Zgodnie ze sprawozdaniami w 2014 i 2015 r. GIODO przeprowadził łącznie 175 kontroli zgodności przetwarzania danych osobowych z przepisami ustawy o ochronie danych osobowych. Do Departamentu Orzecznictwa, Legislacji i Skarg w 2014 r. wpłynęło 2481 skarg dotyczących naruszenia przepisów o ochronie danych osobowych. W porównaniu z rokiem 2013, w którym wpłynęło 1879 skarg, liczba ta uległa zwiększeniu o 602. Z kolei w 2015 r. odnotowano wpływ 2256 skarg dotyczących naruszenia przepisów o ochronie danych osobowych. W porównaniu z rokiem 2014 liczba zmniejszyła się o 225. W 2014 r. Generalny Inspektor wydał 1219 decyzji administracyjnych, czyli o 139 mniej w stosunku do roku 2013, w którym wydanych było 1358. W 2015 r. Generalny Inspektor wydał 992 decyzje administracyjne, tj. o 227 mniej niż w 2014 r. Dokumenty sprawozdawcze były rozpatrywane w Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka, która wniosła o ich przyjęcie. Stanowisko komisji na forum Sejmu przedstawił poseł Andrzej Matusiewicz. Po przeprowadzonej dyskusji Sejm dokumenty przyjął.
Izba miała także okazję zapoznać się ze sprawozdaniem Rady Ministrów z wykonania ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi w 2014 r. Dokument zaprezentował sekretarz stanu w Ministerstwie Zdrowia Jarosław Pinkas. Zgodnie ze sprawozdaniem liczba placówek realizujących w 2014 r. świadczenia w zakresie leczenia uzależnienia od alkoholu była nieco większa niż w 2013 r. Nakłady NFZ na kontrakty wzrosły o ok. 8 mln. zł. i wynosiły 395 000 945 zł. Liczba pacjentów objętych opieką zwiększyła się z 346 428 w 2013 r. do 347 705 w 2014 r. W 2014 r. według danych GUS spożycie 100% alkoholu per capita wyniosło 9,4 l, co oznacza spadek wobec 2013 r. o 0,27 l. Najbardziej spadło spożycie napojów spirytusowych – było o 11% niższe w stosunku do 2013 r. i wyniosło 3,2 l (w przeliczeniu na 100% alkohol). Nieznacznie zmniejszyła się dostępność fizyczna alkoholu – z 244 osób na punkt sprzedaży w 2010 r. do 273 osób w 2014 r. W 2014 r. wyraźnie zwiększyła się aktywność służb (Policji, pomocy społecznej, gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, ochrony zdrowia, oświaty) w zakresie interwencji w ramach procedury Niebieskie Karty. Zaobserwowano także istotny wzrost (o 34%) liczby realizowanych przez gminy programów edukacyjno-korekcyjnych dla osób stosujących przemoc. Ze sprawozdania wynika również, że kolejny rok zmniejsza się liczba wypadków z udziałem osób nietrzeźwych, a także liczba osób zabitych i rannych. Mniej jest też wypadków spowodowanych przez nietrzeźwych kierujących. Ponadto nastąpił spadek liczby ujawnionych kierujących pojazdami pod wpływem alkoholu. Sprawozdanie rozpatrywały Komisje Polityki Społecznej i Rodziny oraz Zdrowia, które wniosły o jego przyjęcie. Stanowisko komisji przedstawiła posłanka Urszula Rusecka. Izba przeprowadziła dyskusję i przyjęła sprawozdanie.
O innych decyzjach posłów i przebiegu 22. posiedzenia Sejmu można również przeczytać w oddzielnych komunikatach z pierwszego oraz drugiego dnia obrad.
