Pomoc dla kredytobiorców i przedłużenie tarcz antyinflacyjnych do końca października, przywrócenie wspólnego rozliczenia podatkowego dla osób samotnie wychowujących dzieci i podniesienie do 1,5 proc. kwoty podatku przekazywanej organizacjom pożytku publicznego to najważniejsze decyzje podjęte przez Sejm podczas 56. posiedzenia Sejmu (8 i 9 czerwca). Izba zakończyła też prace legislacyjne nad nowelizacją ustawy o Sądzie Najwyższym.
Uchwalone ustawy
Ustawa o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom przewiduje m.in. wprowadzenie tzw. wakacji kredytowych (do 8 miesięcy bez spłat rat kredytu) dla kredytobiorców, którzy mają kredyty hipoteczne w złotówkach, a nieruchomość przeznaczona jest na zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych. Wskaźnik WIBOR będzie mógł być zastąpiony nowym wskaźnikiem oprocentowania kredytu, którego zastosowanie pozwoli obniżyć raty, a Fundusz Wsparcia Kredytobiorców zostanie zasilony dodatkowymi środkami. Konieczność uchwalenia ustawy wynika z postępującego wzrostu rat kredytów hipotecznych będącego skutkiem inflacji. Sejm przyjął także poprawki przedłużające działanie tzw. tarcz antyinflacyjnych, tj. obniżonych bądź zerowych stawek podatkowych na m.in. żywność, prąd, ciepło, paliwa i środki produkcji rolniczej.
Ustawa o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw ma na celu doprecyzowanie i uzupełnienie obowiązujących przepisów, w tym m.in. rozszerzenie katalogu podmiotów posiadających dostęp do rejestru obywateli Ukrainy, którym nadano numer PESEL. Nowelizacja dostosowuje także przepisy ustawy do stanu prawnego, w którym bezpośredni wjazd na terytorium RP z terytorium Ukrainy nie jest już konieczny dla objęcia obywatela Ukrainy jej przepisami. W wyniku przyjęcia ustawy polepszy się ochrona praw objętych jej działaniem cudzoziemców w związku z wykonywaniem przez nich pracy na terytorium Polski.
Ustawa o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich obejmuje swoim zakresem osoby nieletnie, których zachowanie godzi w normy prawa karnego lub powszechnie przyjęte normy społeczne i wywołuje potrzebę reakcji ze strony właściwych organów państwa. Uchwalony akt prawny porządkuje i systematyzuje materię dotyczącą spraw nieletnich na etapie postępowania rozpoznawczego oraz postępowania wykonawczego. Zastąpi on obecnie obowiązującą ustawę o postępowaniu w sprawach nieletnich, przejmując te jej przepisy, które od lat nie straciły aktualności. Ustawa wprowadza także nowe rozwiązania. Nieletni sprawcy najpoważniejszych przestępstw, takich jak zabójstwo, gwałt, pedofilia, będą obligatoryjnie trafiać do zakładów poprawczych. Jednym z nich jest określenie dolnego progu wiekowego jako warunku prowadzenia w stosunku do nieletniego postępowania w sprawie o demoralizację na poziomie ukończonych 10 lat. Dotychczas dolna granica nie była uregulowana. Ustawa przewiduje ponadto utworzenie nowych placówek dla nieletnich: okręgowych ośrodków wychowawczych. W przyjętych przez Sejm przepisach przewidziano także możliwości pozasądowego reagowania na niewłaściwe zachowanie nieletnich, np. działania takie będzie mógł podjąć dyrektor szkoły za zgodą rodziców.
Ustawa o zmianie ustawy – Prawo geologiczne i górnicze oraz niektórych innych ustaw przewiduje optymalizację organizacji organów nadzoru górniczego poprzez likwidację organu nadzoru górniczego – dyrektora Specjalistycznego Urzędu Górniczego oraz likwidację samego Specjalistycznego Urzędu Górniczego. Kompetencje likwidowanych instytucji i organów przejmą odpowiednio Prezes Wyższego Urzędu Górniczego i Wyższy Urząd Górniczy. Ustawa wprowadzi także prawne definicje „odkrywki”, „kopalni” i „przodka”, co rozwieje wątpliwości interpretacyjne przy ustalaniu prawa do emerytury górniczej.
Ustawa o zmianie ustawy – Prawo wodne oraz niektórych innych ustaw ma na celu przede wszystkim wykonanie prawa UE, w tym realizację wymogu dotyczącego monitorowania i kontroli indywidualnych systemów oczyszczania ścieków ujętego w Krajowym Planie Odbudowy i Zwiększania Odporności. Nowelizacja przewiduje także uściślenie przepisów i procedur, a także zapewnienie odpowiedniej jakości oczyszczania ścieków odbieranych z tzw. szamb i przydomowych oczyszczalni.
Celem ustawy o zmianie ustawy o bezpieczeństwie morskim oraz ustawy o obszarach morskich RP i administracji morskiej jest zapewnienie bezpieczeństwa podczas budowy i eksploatacji w polskiej wyłącznej strefie ekonomicznej Morza Bałtyckiego morskiej farmy wiatrowej oraz zespołu urządzeń służących do wyprowadzenia mocy z takiej farmy. Wprowadzane przepisy przewidują wdrożenie odpowiednich mechanizmów nadzoru nad projektowaniem, budową i eksploatacją tych inwestycji.
Ustawa o zmianie ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi wprowadza możliwość doręczeń w postępowaniu sądowoadministracyjnym na adres skrytki pocztowej. Taką możliwość przewidują obecnie przepisy kodeksów: postępowania cywilnego, postępowania karnego oraz postępowania w sprawach o wykroczenia.
Ustawa o zmianie ustawy o Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia oraz niektórych innych ustaw zakłada przekształcenie tej instytucji w Centrum Dialogu im. Juliusza Mieroszewskiego. Jego misją ma być podejmowanie działań na rzecz dialogu i porozumienia w stosunkach Polaków z narodami Europy Wschodniej, w szczególności z Ukraińcami, Białorusinami, Gruzinami, Mołdawianami i Rosjanami. Zdaniem wnioskodawców istnienie Centrum w niezmienionym kształcie, wobec braku podobnej instytucji zajmującej się problematyką ukraińską czy białoruską, byłoby odbierane jako uprzywilejowanie przez Polskę dialogu z Rosją.
Ustawa o zmianie ustawy o komercjalizacji i restrukturyzacji przedsiębiorstwa państwowego „Polskie Koleje Państwowe” zakłada m.in. zwiększenie budżetu programu Kolej Plus, przewiduje też podwyższenie kapitału zakładowego PKP Polskich Linii Kolejowych (PLK) oraz usprawnienie procesu wnoszenia przez Polskie Koleje Państwowe (PKP) do spółki PKP PLK składników majątkowych niezbędnych do zarządzania infrastrukturą kolejową.
Ustawa o zmianie ustawy – Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw przewiduje dalszą cyfryzację procesów administracyjnych w budownictwie, w tym możliwość prowadzenia dziennika budowy oraz książki obiektu budowlanego w postaci elektronicznej. Ponadto dotychczasowy system obsługujący centralne rejestry osób posiadających uprawnienia budowlane i ukaranych z tytułu odpowiedzialności zawodowej zostanie zastąpiony nowoczesnym systemem teleinformatycznym.
Celem ustawy o zmianie niektórych ustaw w zakresie sposobu finansowania programów mieszkaniowych jest zabezpieczenie finansów publicznych poprzez m.in. uporządkowanie i uzupełnienie regulacji dotyczących wsparcia dla budownictwa socjalnego i komunalnego, tak aby zwiększone zainteresowanie programami wsparcia nie skutkowało przekraczaniem przewidzianych limitów rocznych, a także zapewnienie płynnej realizacji programów rządowych w sytuacji ewentualnego wystąpienia na rynkach finansowych zjawiska ujemnych stóp procentowych związanego z epidemią SARS-CoV-2. Podczas prac legislacyjnych Sejm dołączył do projektu m.in. poprawkę przywracającą walne zgromadzenia spółdzielni i zebrania właścicieli, których przeprowadzanie zostało zawieszone przepisami obowiązującymi podczas stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii. W trakcie prac legislacyjnych Sejm dodał do ustawy poprawki zmierzające do przyspieszenia inwestycji przez Społeczne Inicjatywy Mieszkaniowe.
Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu będzie nosiła imię Polskich Olimpijczyków – taką zmianę przewiduje ustawa o zmianie nazwy Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu. O nadanie placówce imienia wniósł jej rektor, a wniosek poparł prezes Polskiego Komitetu Olimpijskiego.
Nadrzędnym celem ustawy o zmianie ustawy – Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw jest określenie maksymalnych limitów wydatków na kolejne 10 lat obowiązywania przepisów implementujących wymagania określone w dyrektywach unijnych w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy oraz w sprawie ograniczenia emisji lotnych związków organicznych w wyniku stosowania rozpuszczalników organicznych w niektórych farbach i lakierach oraz produktach do odnawiania pojazdów. Sejm postanowił także, że minister klimatu i środowiska będzie miał cztery lata (a nie dwa jak obecnie) na dokonanie przeglądu norm jakości dla paliw stałych.
Stanowiska Senatu
Posłowie odrzucili uchwały Senatu odrzucające ustawy: o Akademii Kopernikańskiej; o zmianie ustawy o inwestycjach w zakresie terminalu regazyfikacyjnego skroplonego gazu ziemnego w Świnoujściu oraz niektórych innych ustaw; o zmianie ustawy o służbie zagranicznej oraz niektórych innych ustaw.
Sejm przyjął część poprawek Senatu do ustawy o zmianie ustawy o Sądzie Najwyższym oraz niektórych innych ustaw. Mają one głównie charakter redakcyjny. Podstawowym celem ustawy jest likwidacja Izby Dyscyplinarnej i utworzenie w jej miejsce Izby Odpowiedzialności Zawodowej.
Izba poparła większość senackich poprawek do ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw. Do najistotniejszych zmian należy poprawka przywracająca wspólne rozliczenie osób samotnie wychowujących dzieci na zasadach obowiązujących do dnia 31 grudnia 2021 r. Podatnik będzie mógł przekazać organizacji pożytku publicznego 1,5 proc. podatku, zamiast dotychczasowego 1 proc.
Posłowie uwzględnili część poprawek Senatu do ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu automatyzacji załatwiania niektórych spraw przez Krajową Administrację Skarbową. Nowe przepisy pozwolą na załatwianie spraw w KAS z wykorzystaniem systemów teleinformatycznych, przewidują także utworzenie systemu e-Urzędu Skarbowego w miejsce obecnego Portalu Podatkowego.
Posłowie odrzucili poprawki Senatu do ustawy o portowych urządzeniach do odbioru odpadów ze statków, przyjęli natomiast poprawkę do ustawy o zmianie ustawy – Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw. Nowelizacja dotyczy zmian w przepisach o ochronie środowiska przed hałasem.
Pierwsze czytanie
Sejm przeprowadził I czytanie komisyjnego projektu ustawy o zmianie ustawy o lasach oraz ustawy – Kodeks wykroczeń. Nowelizacja wyłącza psy ratownicze z ogólnej zasady zakazującej puszczania psa luzem w lesie. Jej celem jest umożliwienie psom ratowniczym odbywania treningów oraz udziału w pozorowanej i rzeczywistej akcji ratowniczej.
Pozostałe punkty porządku dziennego
Sejm nie wyraził zgody na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej posła Pawła Jacka Lisieckiego. Izba zapoznała się także z Informacją o działalności Krajowej Rady Sądownictwa w 2021 r. wraz ze stanowiskiem Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka. Sejm podjął też uchwałę o zmianach osobowych w składach komisji sejmowych.
Informacja bieżąca i pytania w sprawach bieżących
Sejm zapoznał się z informacją ws. rozporządzenia Ministra Zdrowia z 3 czerwca 2022 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowego zakresu danych zdarzenia medycznego przetwarzanego w systemie informacji oraz sposobu i terminów przekazywania tych danych do Systemu Informacji Medycznej czyli tworzenia tzw. rejestru ciąż. O przedstawienie informacji wniósł klub Lewica.
Pytania ws. bieżących dotyczyły m.in. przedłużenia rządowych programów dla pomagających uchodźcom z Ukrainy, przyczyn braku węgla i innego opału, drastycznego wzrostu ich cen oraz zysków spółek węglowych, wsparcia polskich rodzin, którym zagraża ubóstwo energetyczne, rozwiązań systemowych i instrumentów wsparcia dla polskich seniorów oraz zmian emerytalnych dla rolników.
