Pierwsze czytanie projektu ustawy budżetowej na 2022 r. oraz uchwalenie ustawy o budowie zabezpieczenia granicy państwowej były najistotniejszymi punktami 39. posiedzenia Sejmu przeprowadzonego w dniach 13 i 14 października.
Uchwalone ustawy
Sejm przyjął ustawę o budowie zabezpieczenia granicy państwowej. Wniesiony przez Radę Ministrów projekt rozpatrywany był w trybie pilnym. Przyjęte przepisy, jak podano w uzasadnieniu, mają na celu przygotowanie i realizację inwestycji polegającej na budowie bariery służącej ochronie granicy państwowej i wspomagającej przeciwdziałanie nielegalnej migracji na jej polsko-białoruskim odcinku. Planowane zabezpieczenie składać się będzie z urządzeń budowlanych, instalacji oraz infrastruktury towarzyszącej (w tym elektronicznej i telekomunikacyjnej). Konieczność dodatkowego zabezpieczenia granicy polsko-białoruskiej (będącej jednocześnie granicą UE oraz strefy Schengen) wynika z rosnącej presji migracyjnej ze strony obywateli państw trzecich w tym rejonie, powstającej przy wsparciu białoruskich służb państwowych. Jak wynika z uzasadnienia projektu, wszystkie zrealizowane do tej pory przedsięwzięcia nie pozwoliły wyeliminować niekontrolowanego napływu migrantów na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, stąd pilna potrzeba podjęcia dodatkowych działań.
Celem ustawy o zmianie ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce oraz niektórych innych ustaw jest możliwość udzielania kredytów studentom odpłatnych studiów lekarskich, umarzanych pod warunkiem odpracowania ich w ramach praktyki zawodowej lub w podmiocie leczniczym udzielających świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz uzyskania specjalizacji w dziedzinie medycyny uznanej za priorytetową. Przyjęte przepisy poszerzają także możliwość ubiegania się przez uczelnie akademickie o pozwolenie na utworzenie studiów na kierunkach lekarskim i lekarsko-dentystycznym.
Celem ustawy o zmianie ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw jest dokończenie wprowadzania do polskich przepisów dyrektyw unijnego pakietu odpadowego, co w efekcie ma doprowadzić do zmniejszenia zużycia surowców pierwotnych, lepszego wykorzystania surowców wtórnych w produkcji towarów oraz zmniejszenia ilości odpadów na składowiskach. Przepisy UE zobowiązują do osiągnięcia do 2035 r. poziomu 65 proc. przygotowania do ponownego użycia i recyklingu odpadów komunalnych.
Nowelizacja ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych uprości procedury w przypadku podejmowania lub rozwijania przez rolników, ich małżonków lub domowników działalności nierolniczej na gruntach rolnych. W takim przypadku nie będzie konieczności odralniania gruntu ani wnoszenia opłat w związku z wyłączeniem gruntu z produkcji. Uproszczenie procedur – zgodnie z uzasadnieniem projektu – pozwoli na różnicowanie źródeł dochodów mieszkańców wsi i przyczyni się do rozwoju przedsiębiorczości.
Nowelizacja przepisów Prawa o ruchu drogowym doprecyzowuje przepisy określające obowiązek wyposażenia niektórych kategorii pojazdów (autobusów, samochodów ciężarowych) w homologowany ogranicznik prędkości, a także przekazuje Transportowemu Dozorowi Technicznemu kompetencje w sprawach wydawania odstępstw od warunków technicznych, jakim powinien odpowiadać pojazd, dotychczas przypisane do resortu infrastruktury.
Zmiana ustawy – Prawo łowieckie rozszerza prawo do odszkodowania za wyrządzone szkody łowieckie na przypadki, w których żądający odszkodowania odmówił zgody na budowę urządzeń lub wykonywanie zabiegów zapobiegających tym szkodom, jeżeli szkody te nie powstały w wyniku odmowy zgody. Ustawa dostosowuje przepisy do wyroku Trybunału Konstytucyjnego. Obowiązujące wcześniej regulacje przewidywały, że w przypadku odmowy zgody na budowę urządzeń lub wykonywanie zabiegów zapobiegających szkodom, odszkodowanie co do zasady się nie należy, nawet jeśli wyrządzona szkoda nie miała związku z brakiem takiej zgody.
Posłowie uchwalili ustawę o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw. Przyjęte rozwiązania m.in. umożliwiają korzystanie ze świadczeń opieki zdrowotnej w Wielkiej Brytanii na analogicznych zasadach do obowiązujących przed brexitem. W wyniku przyjętych poprawek m.in. przywrócono członkom zespołów ratownictwa medycznego 30% dodatek wyjazdowy.
Ustawa o zmianie ustawy o rachunkowości oraz niektórych innych ustaw ma na celu dostosowanie przepisów w zakresie sprawozdawczości i rewizji finansowej do aktualnej sytuacji prawnej i gospodarczej oraz do nowych możliwości technologicznych.
Dzięki nowelizacji ustawy o Agencji Mienia Wojskowego zakres zadań własnych Agencji Mienia Wojskowego zostanie rozszerzony o organizację przedsięwzięć związanych z promocją Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, w tym pokazów lotniczych.
Sejm wyraził także ustawową zgodę na ratyfikację przez Prezydenta Umowy między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Białorusi o zabezpieczeniu społecznym, podpisanej w Warszawie 13 lutego 2019 r.; Protokołu między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Malty o zmianie Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Malty w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu, sporządzonej w La Valetta 7 stycznia 1994 r., zmienionej Protokołem podpisanym w Warszawie 6 kwietnia 2011 r. oraz Protokołu między Rzecząpospolitą Polską a Królestwem Niderlandów o zmianie Konwencji między Rzecząpospolitą Polską a Królestwem Niderlandów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu, podpisanej w Warszawie 13 lutego 2002 r., oraz Protokołu, podpisanego w Warszawie 13 lutego 2002 r.
Stanowiska Senatu
Sejm rozpatrzył stanowiska Senatu do ustaw uchwalonych podczas wcześniejszych posiedzeń.
Posłowie przyjęli część poprawek do ustawy o zmianie ustawy o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni. Skutkiem jednej z nich, zmieniającej definicję działalności przeważającej, będzie obniżenie z 50 do 40 proc. progu przychodów z działalności pocztowej, uprawniającego do prowadzenia sprzedaży w niedziele.
Sejm uwzględnił niektóre poprawki Senatu do ustawy o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (tzw. ustawy antykorupcyjnej), m.in. dotyczące ułatwień w wyszukiwaniu danych w rejestrach partyjnych oraz w rejestrach umów jednostek sektora finansów publicznych. Posłowie zgodzili się także, by rejestr umów zawieranych przez jednostki sektora finansów publicznych zawierał wyłącznie umowy o wartości przekraczającej wartość 500 zł.
Sejm przyjął także część poprawek do ustawy o zmianie ustawy o dowodach osobistych oraz niektórych innych ustaw, umożliwiającej zdalne załatwianie części spraw urzędowych. Jedna z poprawek umożliwia ministrowi właściwemu do spraw informatyzacji dokonanie zakupu sprzętu komputerowego dla gmin na potrzeby realizacji zadań wynikających z nakładanych ustawą zadań lub też powierzyć wykonanie tych zadań podległym sobie jednostkom.
Posłowie zgodzili się z większością poprawek Senatu do nowelizacji ustawy o transporcie drogowym oraz niektórych innych ustaw, regulującej m.in. zasady uzyskiwania uprawnień przez kierowców zawodowych. Jedna z nich zakłada skrócenie wymaganego doświadczenia zawodowego dla kandydatów na instruktorów kierowców zawodowych z 10 do 5 lat.
Izba uwzględniła część poprawek Senatu do ustawy o zmianie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego oraz niektórych innych ustaw.
Sejm odrzucił poprawkę Senatu do nowelizacji ustawy budżetowej na 2021 rok oraz przyjął część poprawek o charakterze legislacyjnym i porządkującym do nowelizacji ustawy okołobudżetowej na 2021 rok.
Posłowie przyjęli część poprawek o charakterze technicznym do ustawy o zmianie ustawy o cudzoziemcach oraz niektórych innych ustaw.
Sejm odrzucił uchwały Senatu o odrzuceniu ustawy o zmianie ustawy – Prawo budowlane oraz ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (zakładającej m.in. możliwość budowy domów do 70 mkw. bez pozwolenia na budowę) oraz ustawy o zmianie ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci oraz niektórych innych ustaw (m.in. przekazującej obsługę programu Rodzina 500+ do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych).
Uchwały Sejmu
Posłowie przyjęli uchwałę o przyjęciu informacji Rady Ministrów ws. udziału Rzeczypospolitej Polskiej w pracach UE w okresie styczeń – czerwiec 2021 r. (przewodnictwo Portugalii w Radzie UE).
Sejm podjął cztery uchwały w sprawie ustanowienia 2022 roku – Rokiem Marii Konopnickiej, Wandy Rutkiewicz, Józefa Wybickiego i Marii Grzegorzewskiej.
Posłowie przyjęli też uchwałę w sprawie zmian w składach osobowych komisji sejmowych.
Wszystkie rozstrzygnięcia Sejmu zapadły w czwartkowym bloku głosowań (14 października).
I czytania
Głównym punktem drugiego dnia obrad było I czytanie projektu ustawy budżetowej na 2022 r. wraz z projektem ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2022 (tzw. ustawy okołobudżetowej).
Jak podkreśla rząd w uzasadnieniu do projektu, polska gospodarka cały czas odczuwa skutki wywołane wybuchem pandemii COVID-19 w 2020 r. Dlatego też celem polityki budżetowej w nadchodzącym roku pozostanie wspieranie wzrostu gospodarczego, w związku z czym będzie ona nakierowana na możliwie szybką odbudowę potencjału gospodarczego Polski przy uwzględnieniu wytycznych instytucji UE oraz krajowych ram fiskalnych.
Zgodnie z projektem ustawy budżetowej dochody budżetu państwa w 2022 r. wyniosą 481.436.950 tys. zł, a wydatki 512.361.550 tys. zł, co oznacza, że deficyt wyniesie nie więcej niż 30.924.600 tys. zł. Produkt Krajowy Brutto w ujęciu realnym wzrośnie według rządowych założeń o 4,6 proc., poziom inflacji w ujęciu średniorocznym wyniesie 3,3 proc., a przeciętny roczny fundusz wynagrodzeń wzrośnie o 7,5 proc.
W budżecie na 2022 r. zapewnione zostanie m.in. zwiększenie nakładów na finansowanie ochrony zdrowia do poziomu 5,75 proc. PKB, potrzeby obronne RP finansowane będą na poziomie 2,2 proc. PKB, uwzględniono też środki na programy społeczne (np. program „Rodzina 500+”, „Dobry Start” czy wprowadzenie rodzinnego kapitału opiekuńczego). Świadczenia emerytalno-rentowe będą waloryzowane od 1 marca 2022 r. wskaźnikiem na poziomie 104,89 proc.
Sejm przeprowadził także I czytanie projektu ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2022 (tzw. ustawy okołobudżetowej). Posłowie odrzucili wnioski o odrzucenie obu projektów w I czytaniu. Projekt ustawy budżetowej został skierowany do Komisji Finansów Publicznych oraz właściwych merytorycznie komisji sejmowych.
Posłowie rozpoczęli prace legislacyjne nad rządowym projektem ustawy o zmianie ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych oraz niektórych innych ustaw. Przedłożone przepisy wykonują prawo UE, a ich celem jest promocja czystych ekologicznie i energooszczędnych pojazdów, wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej, charakterystyki energetycznej budynków i efektywności energetycznej. Projekt ustawy przewiduje m.in. doprecyzowanie zasad ustanawiania stref czystego transportu przez gminy, umożliwia ich tworzenie na terenach wszystkich gmin, wprowadza ułatwienia w planowaniu i projektowaniu punktów ładowania w budynkach wielorodzinnych oraz daje możliwość udzielania wsparcia finansowego, w przypadku gdy przedsiębiorca nie kupuje pojazdu a korzysta z leasingu. Projekt skierowano do dalszych prac Komisji do Spraw Energii Klimatu i Aktywów Państwowych oraz Komisji Infrastruktury.
II czytanie
Sejm przeprowadził II czytanie projektu uchwały w 45. rocznicę powstania Komitetu Obrony Robotników. W związku ze zgłoszonymi poprawkami, projekt skierowano ponownie do Komisji Kultury i Środków Przekazu.
Informacja bieżąca i pytania w sprawach bieżących
Przedmiotem informacji bieżącej przedstawionej posłom podczas 39. posiedzenia przez ministra ds. UE Konrada Szymańskiego była pozycja Polski w Unii, a także wpływ polityki rządu w stosunkach z instytucjami UE na życie społeczno-gospodarcze, w tym klimat, edukację, samorząd, rolnictwo i bezpieczeństwo. O przedstawienie informacji wnioskował klub Koalicja Obywatelska.
Pytania w sprawach bieżących dotyczyły m.in. zmian w leczeniu chorób rzadkich i zwiększenia środków na ten cel, sytuacji na rynku nawozów oraz proponowanych zmian granic między miastem Chełm i gminą Chełm.
Pozostałe wydarzenia
Podczas czwartkowego bloku głosowań o głos poprosił premier Mateusz Morawiecki. Szef rządu zapewnił, że doniesienia o rzekomym polexicie są nieprawdziwe, podkreślił też, że zgodnie z przepisami Konstytucji, to ona jest najwyższym prawem w Polsce. „Nigdy nie zrzekliśmy się suwerenności, więc jeśli Polska chce być wierna Konstytucji to musi właśnie chronić swoją autonomiczność i suwerenność” – podkreślił Premier.
Sejm chwilą ciszy uczcił pamięć Zbigniewa Pacelta, zmarłego posła V, VI i VII kadencji.
