Sejm podczas 61. posiedzenia (14 – 16 września) zdecydował m.in. o wydłużeniu czasu obowiązywania tzw. tarczy antyinflacyjnej, zmienił sposób określania wysokości odszkodowania za wywłaszczenia pod inwestycje publiczne, wiążąc ich wysokość z wartością nieruchomości, uprościł także szereg procedur administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców.
Uchwalone ustawy
Wydłużenie okresu obowiązywania działania tzw. tarczy antyinflacyjnej do 31 grudnia 2022 r. i utrzymanie czasowego obniżenia stawek podatku od towarów i usług (VAT) na żywność, paliwa silnikowe, gaz ziemny, energię elektryczną i cieplną, nawozy i inne środki wspomagające produkcję rolniczą przewiduje ustawa o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw. Ustawa przewiduje ponadto utrzymanie podwyższonych stawek podatku VAT (23% i 8%) w roku 2023 oraz uzależnia ich utrzymanie w kolejnych latach od poziomu wydatków na obronność. Ustawa poprawia także szereg przepisów dotyczących opodatkowania dochodów osób prawnych, m.in. zmniejszając obowiązki podatników. Zmiany upraszczają także realizację obowiązków podatkowych dotyczących podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT).
Ustawa o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz niektórych innych ustaw przewiduje zmianę w sposobie określenia wysokości odszkodowania za wywłaszczenia nieruchomości pod inwestycje celu publicznego (np. drogi, linie kolejowe itp.). Odszkodowanie ma być powiązane z wartością rynkową nieruchomości. Ustawa przewiduje także dodanie do odszkodowania bonusa pieniężnego. Będzie on zryczałtowanym ekwiwalentem kosztów przeprowadzki czy czynności prawnych, które dotychczas nie były refundowane. Bonus pieniężny będzie również swoistym wynagrodzeniem za sam fakt przymusowego przejęcia własności nieruchomości.
Celem ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu uproszczenia procedur administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców jest zmniejszenie obciążeń regulacyjnych niekorzystnych z punktu widzenia obywateli i oraz osób prowadzących działalność gospodarczą. Wśród szeregu zmian w wielu ustawach projekt przewiduje m.in. znaczące poszerzenie stosowania trybu postępowania uproszczonego i milczącego załatwienia sprawy. Ustawa przewiduje także wprowadzenie jednoinstancyjności w sprawach, w których organ odstąpił od sporządzania uzasadnienia decyzji z uwagi na uwzględnienie w całości żądania strony.
Ustawa o zmianie ustawy – Prawo oświatowe oraz ustawy o finansowaniu zadań oświatowych wprowadza zmiany w systemie zwrotu kosztów dowozu dzieci, młodzieży i uczniów z niepełnosprawnościami do przedszkoli, szkół i innych placówek oświatowych. Celem uchwalonych przepisów jest zmniejszenie dysproporcji pomiędzy ponoszonymi a refundowanymi kosztami dowozu w warunkach wzrostu cen paliw. Ustawa przewiduje zmianę algorytmu obliczania kwot refundacji, a ustalana przez radę gminy stawka za 1 km nie będzie mogła być niższa niż określona w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury dotyczącym warunków ustalania oraz sposobu dokonywania zwrotu kosztów używania do celów służbowych samochodów osobowych, motocykli i motorowerów niebędących własnością pracodawcy. Ustawa wprowadza również zmiany mające na celu zwiększenie limitu maksymalnych wydatków planowanych do poniesienia w 2022 r. z budżetu państwa z przeznaczeniem na dotację celową na wyposażenie szkół w podręczniki, materiały edukacyjne i materiały ćwiczeniowe (tzw. dotacja podręcznikowa).
Ustawa o zmianie ustawy o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych tworzy ramy prawne do stworzenia Systemu Informacyjnego o Dostępie do Usług Stacjonarnego Internetu Szerokopasmowego (SIDUSIS). System ten będzie zbierał i nieodpłatnie udostępniał aktualne informacje o lokalizacjach, w których zapewniony jest stacjonarny szerokopasmowy dostęp do Internetu, a w dalszej perspektywie również o inwestycjach, które są planowane w danym miejscu.
Ustawa o zmianie ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych oraz ustawy o ochronie roślin przed agrofagami ma na celu m.in. doprecyzowanie zasad kontroli żywności sprzedawanej przez internet. Potrzeba taka wynikła z bieżącej działalności Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych.
Zasady i warunki wykonywania czynności medycyny laboratoryjnej, wykonywania zawodu diagnosty laboratoryjnego oraz nadzoru nad laboratoriami i ich kontroli, a także organizacji i działania samorządu diagnostów laboratoryjnych określa ustawa o medycynie laboratoryjnej. Nowa ustawa zastąpi obecnie obowiązującą ustawę o diagnostyce laboratoryjnej. Uchwalone przepisy przewidują m.in., że tytuł diagnosty laboratoryjnego będą mogły uzyskać wyłącznie osoby, które ukończyły studia wyższe na kierunku analityka medyczna lub medycyna laboratoryjna, a osobami uprawnionymi do samodzielnego wykonywania czynności medycyny laboratoryjnej w laboratorium będą diagnosta laboratoryjny i lekarz posiadający prawo wykonywania zawodu oraz specjalizację I lub II stopnia w określonych w ustawie dziedzinach.
Ustawa o zmianie ustawy o wyrobie napojów spirytusowych oraz o rejestracji i ochronie oznaczeń geograficznych napojów spirytusowych oraz niektórych innych ustaw przekazuje kompetencje do prowadzenia wszystkich rejestrów działalności regulowanej prowadzonych aktualnie przez ministra właściwego do spraw rynków rolnych Dyrektorowi Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa, doprecyzowuje ponadto przepisy dotyczące wpisów do rejestrów działalności regulowanej.
Rozpatrzona w trybie pilnym ustawa o zmianie ustawy – Prawo pocztowe ma na celu, zgodnie z uzasadnieniem, zapewnienie skutecznego mechanizmu finansowania kosztu netto obowiązku świadczenia powszechnych usług pocztowych. Uchwalone przepisy zmieniają sposób rekompensowania strat ponoszonych przez operatora wyznaczonego (obecnie jest nim Poczta Polska). Obecnie rekompensata jest finansowana przede wszystkim z udziałów operatorów pocztowych objętych obowiązkiem udziału w dopłacie, a z budżetu państwa – dopiero gdy kwota pochodząca od operatorów nie wystarczy na pełne sfinansowanie rekompensaty. Ustawa przewiduje, że podstawową formą finansowania rekompensaty będzie dopłata z budżetu państwa.
Ustawa o zmianie ustawy o charakterystyce energetycznej budynków oraz ustawy – Prawo budowlane wykonuje przepisy Unii Europejskiej. Przepisy poprawią także skuteczność obecnego systemu oceny efektywności energetycznej budynków w Polsce. Uchwalona ustawa przewiduje m.in. rozszerzenie zakresu systemów ogrzewania i systemów klimatyzacji objętych obowiązkiem kontroli. Ponadto podstawowe informacje zawarte w świadectwach charakterystyki energetycznej gromadzone w centralnym rejestrze będą powszechnie dostępne. Inwestorzy będą natomiast musieli dołączać świadectwa charakterystyki energetycznej budynków do zawiadomienia o zakończeniu budowy lub wniosku o udzielenie pozwolenia na użytkowanie.
Ustawa o zmianie ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej oraz niektórych innych ustaw wprowadza szereg nowych rozwiązań do obecnie działającego systemu opieki nad dziećmi pozbawionymi opieki rodziców biologicznych. Wśród uchwalonych zmian są m.in. umożliwienie powrotu do dotychczasowej rodziny zastępczej lub innej formy pieczy zastępczej osobie, która rozpoczęła proces usamodzielniania, jednak z różnych powodów chciałaby wrócić do pieczy zastępczej, a także wprowadzenie rejestru elektronicznego obejmującego m.in. wykazy dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej, osób, które osiągnęły pełnoletność przebywając w pieczy zastępczej, a także osób posiadających pozytywną lub negatywną wstępną kwalifikację do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka. Zmiany dotyczyć będą także procedur adopcyjnych. Ustawa przewiduje, że wynagrodzenie przysługujące rodzinie zastępczej zawodowej i prowadzącemu rodzinny dom dziecka nie będzie mogło być niższe niż 4 100 zł miesięcznie, a przypadku rodziny zastępczej zawodowej – nie niższe niż 5 084 zł.
Stanowiska Senatu
Sejm rozpatrzył stanowiska Senatu do ustaw uchwalonych w trakcie 60. posiedzenia.
Izba przyjęła część poprawek do ustawy o szczególnych rozwiązaniach w zakresie niektórych źródeł ciepła w związku z sytuacją na rynku paliw. Ustawa pozwoli ograniczyć ceny ciepła sieciowego oraz wprowadza dodatki dla gospodarstw domowych używających do ogrzewania drewna, pelletu, LPG lub oleju opałowego. Przyjęte poprawki m.in. precyzują przepisy dotyczące rekompensat dla wytwórców ciepła.
Sejm przyjął też część poprawek do ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego oraz niektórych innych ustaw. Ustawa umożliwi przekazanie jeszcze w 2022 r. samorządom dodatkowych środków w wysokości niemal 13,7 mld zł. Ich przekazanie było przewidziane w roku 2023.
Posłowie odrzucili poprawki Senatu do ustawy o szczególnym wsparciu podmiotów poszkodowanych w związku z sytuacją ekologiczną na rzece Odrze.
Drugie czytania
Rozpatrywany przez Sejm projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu przeciwdziałania lichwie ma na celu zlikwidowanie zjawiska udzielania pożyczek o charakterze lichwiarskim. Proponowane przepisy wprowadzają m.in. wzór określający maksymalną wysokość kosztów pozaodsetkowych dla osób biorących pożyczkę pieniężną i obniżają górny limit pozaodsetkowych kosztów kredytu konsumenckiego. Uniemożliwi to firmom pożyczkowym nakładanie na klientów nieuzasadnionych kosztów. Przy zaciąganiu krótkoterminowych pożyczek na niewielkie kwoty limit dodatkowych opłat będzie ograniczony do 20 proc. kwoty pożyczki w skali roku.
Izba przeprowadziła także II czytania projektów ustaw o ratyfikacji umów międzynarodowych.
Rządowy projekt ustawy o ratyfikacji Porozumienia między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Austrii o wygaśnięciu skutków prawnych artykułu 11 ustęp 3 Umowy między Polską Rzeczpospolitą Ludową a Republiką Austrii w sprawie popierania i ochrony inwestycji, sporządzonej w Wiedniu 24 listopada 1988 r. dotyczy zakończenia obowiązywania przepisu umowy, którego zgodność z prawem UE kwestionowana jest przez Komisję Europejską.
Rządowy projekt ustawy o wypowiedzeniu Porozumienia między Polską Rzecząpospolitą Ludową a Ludową Republiką Angoli o przyjaźni i współpracy, podpisanego w Luandzie 4 grudnia 1978 r. dotyczy umowy, która w praktyce nie jest wykonywana, a niektóre jej postanowienia budzą wątpliwości co do zgodności z Konstytucją RP.
Rządowy projekt ustawy o ratyfikacji Umowy między Rzecząpospolitą Polską a Gruzją ws. eliminowania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu oraz zapobiegania uchylaniu się i unikaniu opodatkowania, podpisanej w Tbilisi 7 lipca 2021 r. dotyczy umowy, która zastąpi obecnie obowiązujący dokument. Jak napisano w uzasadnieniu projektu, aktualna umowa nie spełnia najnowszych standardów w zakresie umów o unikaniu podwójnego opodatkowania oraz nie odpowiada w pełni obecnym priorytetom polityki podatkowej Polski, nakierowanym na uszczelnienie systemu podatkowego.
Rządowy projekt ustawy o ratyfikacji Umowy między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Indii o wzajemnej pomocy prawnej w sprawach karnych, podpisanej w Nowym Delhi 25 kwietnia 2022 r. dotyczy materii, która dotąd nie była uregulowana w umowie między obu państwami.
Pierwsze czytania
Sejm rozpoczął prace nad rządowym projektem ustawy o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw. Celem proponowanych przepisów jest stworzenie spójnego systemu nadzoru nad badaniami technicznymi pojazdów oraz działalnością stacji kontroli pojazdów. Projekt ma na celu wykonanie prawa UE. Projekt przewiduje m.in. wyznaczenie organu odpowiedzialnego za nadzór nad prawidłowością przeprowadzania badań technicznych – Dyrektora Transportowego Dozoru Technicznego. Możliwe będzie także prowadzenie kontroli doraźnej podmiotów prowadzących stacje kontroli pojazdów. W przypadku nieprawidłowości lub wątpliwości badanie techniczne będzie mogło zostać przeprowadzone ponownie. Planowane jest także stworzenie centralnego rejestru diagnostów oraz powstanie nowego systemu szkolenia kandydatów na diagnostów oraz warsztatów doskonalenia zawodowego. Zmianie ulegnie także definicja pojazdu zabytkowego – dokumentem potwierdzającym ten status będzie opinia rzeczoznawcy, stwierdzająca, że pojazd ma co najmniej 30 lat, jego typ nie jest już produkowany i nie dokonano w nim zasadniczych zmian konstrukcyjnych. Obowiązkowe będzie także sporządzanie dokumentacji fotograficznej potwierdzającej obecność pojazdu na badaniu technicznym.
Przedstawiony przez Prezydenta RP projekt ustawy o zmianie ustawy o Państwowej Komisji do spraw wyjaśniania przypadków czynności skierowanych przeciwko wolności seksualnej i obyczajności wobec małoletniego poniżej lat 15 oraz niektórych innych ustaw ma na celu, zgodnie z uzasadnieniem, uzupełnienie obowiązujących przepisów, w szczególności w zakresie prowadzenia przez Komisję postępowania wyjaśniającego oraz doprecyzowanie przepisów budzących wątpliwości interpretacyjne. Wśród proponowanych rozwiązań jest m.in. ujednolicenie stosowanych w ustawie definicji czynów będących przedmiotem prac Komisji.
Rządowy projekt ustawy o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt wprowadza do porządku prawnego nowe przepisy UE. Nowa ustawa zapewni jednolite funkcjonowanie systemu identyfikacji i rejestracji zwierząt jako istotnego ogniwa zwalczania chorób zakaźnych zwierząt. Nowe przepisy mają także umożliwić dostosowanie systemu informatycznego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa do nowych zadań.
Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o kuratorach sądowych w obszerny sposób nowelizuje obowiązujące przepisy. Potrzeba nowelizacji wynika, jak napisano w uzasadnieniu, ze zdiagnozowanych negatywnych zjawisk związanych z działaniem kuratorskiej służby sadowej. Dotyczą one m.in. rozwiązań ustrojowych związanych z pozycją Ministra Sprawiedliwości wobec sądów powszechnych, niejasnych unormowań regulujących stosunek pracy zawodowego kuratora sądowego, dodatków do wynagrodzenia, niejasnych i niejednolitych zasad naboru do służby kuratorskiej, wadliwych zasad odpowiedzialności dyscyplinarnej oraz nieprzystających do rzeczywistości standardów obciążenia pracą kuratora zawodowego.
Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o prawach konsumenta oraz niektórych innych ustaw wykonuje przepisy Unii Europejskiej. Projektowane regulacje dotyczyć będą umów zawartych między przedsiębiorcami a konsumentami o dostarczanie treści cyfrowych lub usług cyfrowych, w szczególności przepisów dotyczących: zgodności treści cyfrowej lub usługi cyfrowej z umową, środków ochrony prawnej w przypadku braku zgodności treści cyfrowej lub usługi cyfrowej z umową lub ich niedostarczenia oraz sposobów korzystania z tych środków.
Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym oraz niektórych innych ustaw ma na celu uchwalenie przepisów składających się na pierwszy etap implementacji unijnego pakietu prawa spółek.
Powołanie członków KRRiT
Sejm bezwzględną większością głosów powołał Agnieszkę Glapiak i Macieja Świrskiego na członków Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji.
Pozostałe uchwały Sejmu
Sejm podjął uchwały: w sprawie dochodzenia przez Polskę reparacji za szkody spowodowane przez Niemcy w czasie II wojny światowej; w sprawie upamiętnienia Jej Królewskiej Mości Elżbiety II, Królowej Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej (14 września); w sprawie apelu do Komisji Europejskiej o podjęcie działań systemowych w zakresie stabilizacji cen energii w celu ochrony wszystkich obywateli państw UE oraz w sprawie zmian w składach osobowych komisji sejmowych (15 września).
Informacja bieżąca i pytania w sprawach bieżących
Informacja bieżąca przedstawiona na 61. posiedzeniu Sejmu dotyczyła dochodzenia reparacji wojennych od Niemiec z tytułu strat poniesionych przez Polskę w czasie II wojny światowej. O jej przedstawienie wniósł Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.
W punkcie „Pytania w sprawach bieżących” przedstawiciele rządu informowali m.in. o wsparciu przygotowanym przez rząd dla samorządów w 2022 r. w realizacji ich zadań, w szczególności z zakresu poprawy efektywności energetycznej oraz rozwoju OZE, zamrożeniu cen energii elektrycznej dla przedsiębiorców, odblokowaniu rozwoju energetyki wiatrowej na lądzie, trudnej sytuacji finansowej polskich szpitali oraz korzyściach gospodarczych wynikających z uruchomienia przekopu Mierzei Wiślanej.
