Sejm podczas 76. posiedzenia (24-26 maja) uchwalił m.in. ustawę o świadczeniu wspierającym dla osób z niepełnosprawnościami, zdecydował o corocznej wypłacie 14. emerytury, zniósł opłaty za przejazdy zarządzanymi przez państwo autostradami oraz postanowił, że uczniowie IV klas szkół podstawowych oraz nauczyciele otrzymają wsparcie w rozwijaniu kompetencji cyfrowych w postaci laptopów bądź bonów na zakup tych urządzeń. Izba wysłuchała także wystąpienia przewodniczącego Rady Najwyższej Ukrainy Rusłana Stefanczuka oraz powołała Jana Nowaka na stanowisko Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych. Sejm chwilą ciszy uczcił pamięć zmarłego posła Riada Haidara oraz byłych parlamentarzystów Andrzeja Zająca i Ireneusza Pięty.
Uchwalone ustawy
Ustawa o świadczeniu wspierającym wprowadza nowe świadczenie dla pełnoletnich osób niepełnosprawnych oraz określa zasady jego przyznawania i wypłacania. Świadczenie wspierające będzie kierowane bezpośrednio do osoby z niepełnosprawnością od ukończenia 18. roku życia. Do jego otrzymywania uprawniać będą odpowiednie orzeczenie potwierdzające niepełnosprawność oraz decyzja wojewódzkiego zespołu ds. orzekania, ustalająca poziom potrzeby wsparcia. Poziom potrzeby wsparcia będzie określany w formie punktów, a pod uwagę będzie brana m.in. zdolność osoby z niepełnosprawnością do samodzielnego wykonywania określonych czynności lub zadań związanych z codziennym funkcjonowaniem, a także jej wiek. Kwota świadczenia wspierającego będzie powiązana z wysokością renty socjalnej i wyniesie od 40 do 220 proc. jej wysokości, w zależności od orzeczonego poziomu potrzeby wsparcia. Świadczenie będzie corocznie waloryzowane. W przypadku osób z niepełnosprawnością, które nie ukończyły 18. roku życia, ich opiekunom w dalszym ciągu przysługiwać będzie świadczenie pielęgnacyjne na dotychczasowych zasadach, natomiast całkowicie zniesione zostaną ograniczenia związane z podejmowaniem aktywności zawodowej.
Ustawa o kolejnym dodatkowym rocznym świadczeniu pieniężnym dla emerytów i rencistów przewiduje wprowadzenie od 2023 r. corocznej wypłaty tzw. 14. emerytury. Dotychczas świadczenie to wypłacane było w latach 2021 i 2022 na podstawie odrębnie uchwalanych ustaw. Ustawa będzie miała zastosowane do emerytur i rent w systemie powszechnym, rolników, służb mundurowych, emerytur pomostowych, świadczeń i zasiłków przedemerytalnych, rent socjalnych, nauczycielskich świadczeń kompensacyjnych, rodzicielskich świadczeń uzupełniających, świadczenia pieniężnego przysługującego cywilnym niewidomym ofiarom działań wojennych oraz rent inwalidów wojennych i wojskowych, nie obejmie natomiast sędziów i prokuratorów w stanie spoczynku. Osobom uprawnionym, które otrzymują świadczenie podstawowe w wysokości nie przekraczającej kwoty 2900 zł., przysługiwać będzie dodatkowe roczne świadczenie w wysokości kwoty najniższej emerytury w danym roku. Osoby, które otrzymują świadczenie podstawowe w wysokości przekraczającej 2900 zł otrzymają świadczenie w wysokości kwoty najniższej emerytury pomniejszonej o kwotę różnicy między wysokością ich świadczenia podstawowego a kwotą 2900 zł. Rada Ministrów nie później niż do 31 października danego roku będzie mogła w drodze rozporządzenia określić kwotę wyższą niż kwota najniższej emerytury, stosowaną do ustalenia wysokości kolejnego dodatkowego rocznego świadczenia pieniężnego, mając na względzie sytuację społeczno-gospodarczą oraz stan finansów publicznych.
Ustawa o zmianie ustawy o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym oraz niektórych innych ustaw znosi pobór opłat od pojazdów samochodowych o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony (w tym motocykli) na odcinkach autostrad płatnych zarządzanych przez Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad. W ustawie zmieniono także zasady poruszania się pojazdów ciężarowych na autostradzie lub drodze ekspresowej. Na odcinkach o trzech pasach ruchu kierujący takim pojazdem będzie zobowiązany poruszać się jednym z dwóch pasów ruchu położonych najbliżej prawej krawędzi jezdni (nie wliczając tzw. pasów włączenia i wyłączenia w obszarze węzłów). Zmiana spowoduje, że przynajmniej jeden pas ruchu na jezdni autostrady lub drogi ekspresowej o minimum trzech pasach ruchu w jednym kierunku będzie wolny od pojazdów samochodowych o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 3,5 t oraz od zespołów pojazdów o długości powyżej 7 m. Ponadto pojazdy zaprojektowane i wykonane do przewozu ładunków o maksymalnej masie przekraczającej 3,5 tony nie będą mogły wyprzedzać pojazdów samochodowych na autostradzie i drodze ekspresowej o dwóch pasach ruchu przeznaczonych dla danego kierunku ruchu, chyba że wyprzedzane pojazdy poruszają się z prędkością znacznie mniejszą od dopuszczalnej dla pojazdów tej kategorii. Ustawa wejdzie w życie 1 lipca.
Dzięki ustawie o wsparciu rozwoju kompetencji cyfrowych uczniowie klas IV publicznych i niepublicznych szkół podstawowych zostaną wyposażeni w laptopy, zaś nauczyciele otrzymają bony na zakup laptopa lub laptopa przeglądarkowego o wartości 2,5 tys. zł. Laptopy zostaną zakupione centralnie na szczeblu rządowym, następnie będą one trafiały do organów prowadzących szkoły, te zaś będą je przekazywać na własność rodzicom uczniów klas IV szkół podstawowych. Bon na zakup laptopa lub laptopa przeglądarkowego będą mogli otrzymać nauczyciele, wychowawcy i inni pracownicy pedagogiczni pozostający w stosunku pracy na 4 września 2023 r. Przepisy ustawy będą realizowane począwszy od roku szkolnego 2023/2024.
Celem ustawy o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz niektórych innych ustaw jest uproszczenie, ujednolicenie i przyspieszenie procedur planistycznych. Ustawa wprowadza nowy rodzaj dokumentu planistycznego: plan ogólny gminy, który zastąpi obecne studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. Plan ogólny będzie obligatoryjnym aktem prawa miejscowego. Gminy będą miały czas na jego uchwalenie do 1 stycznia 2026 r. Decyzje o warunkach zabudowy będą mogły być wydawane wyłącznie na obszarach wskazanych w planie ogólnym. W planie ogólnym możliwe będzie wyznaczenie obszarów zabudowy śródmiejskiej, dla których mogą obowiązywać szczególne zasady zagospodarowania.
Ustawa o zmianie ustawy o samorządzie gminnym, ustawy o społecznych formach rozwoju mieszkalnictwa, ustawy o gospodarce nieruchomościami, ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych oraz niektórych innych ustaw jest kolejnym etapem systemowej eliminacji instytucji użytkowania wieczystego z polskiego porządku prawnego. Ustawa umożliwi nabycie prawa własności gruntów wykorzystywanych na cele inne niż mieszkaniowe. Przy ustalaniu ceny nabycia prawa własności gruntów stanowiących własność Skarbu Państwa oraz samorządów zastosowane zostaną mechanizmy rynkowe. Odpłatność będzie dotyczyła gruntów wykorzystywanych do prowadzenia działalności gospodarczej. Rozwiązanie to, jak napisano w uzasadnieniu projektu, zapewni spójny i sprawiedliwy mechanizm odpłatności, który pozwoli na stopniowe wygaszanie prawa użytkowania wieczystego. Użytkownik wieczysty nieruchomości gruntowej będzie miał na wystąpienie z roszczeniem jej nabycia 12 miesięcy od wejścia w życie ustawy. Nabywcy gruntów będą mogli wystąpić o rozłożenie ceny na raty, a przedsiębiorcy także o dopłatę do rynkowej wartości gruntu. Cena gruntu niewykorzystywanego do prowadzenia działalności gospodarczej nabywanego przez użytkownika wieczystego będzie ustalana jako co najmniej 20-krotność dotychczasowej opłaty rocznej za użytkowanie wieczyste, a użytkownik zapłaci odpowiednio równowartość: 6 proc., 20 proc., 40 proc., 60 proc. lub więcej wartości rynkowej gruntu. W przypadku jednorazowej płatności cena gruntu stanowiącego własność Skarbu Państwa wyniesie 20-krotność dotychczasowej opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego, natomiast w przypadku płatności ratalnej będzie to 25 opłat rocznych.
Ustawa stanowi także, że podatkiem od czynności cywilnoprawnych w wysokości 6 proc. objęty zostanie zakup szóstego i kolejnych mieszkań w jednej inwestycji (w jednym budynku lub kilku budynkach tworzonych na jednej nieruchomości gruntowej), z podatku będą natomiast zwolnione osoby nabywające swoje pierwsze mieszkanie. W ustawie wprowadzono ponadto przepisy wykluczające możliwość zawierania umów najmu lub kupna lokali społecznych i komunalnych przez osoby mające bezpośredni wpływ na decyzje dotyczące przeznaczenia takich lokali. Poszerzony został także katalog podmiotów uprawnionych do prowadzenia działalności społecznych agencji najmu (SAN).
Ustawa o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczania niektórych skutków kradzieży tożsamości ma zwiększyć ochronę przed nadużyciami wynikającymi z kradzieży danych. Każda osoba pełnoletnia posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych będzie mogła zastrzec swój numer PESEL oraz cofnąć złożone zastrzeżenie. Stworzony zostanie rejestr zastrzeżeń numerów PESEL. Do weryfikowania, czy numer PESEL jest zastrzeżony, będą obowiązane m.in. podmioty udzielające pożyczek konsumenckich, przedsiębiorcy telekomunikacyjni przed wydaniem duplikatu karty SIM, banki i instytucje kredytowe przez zawarciem umowy rachunku bankowego, kredytu, pożyczki i leasingu. Wypłaty gotówkowe, których suma w danym dniu przekracza trzykrotność minimalnego wynagrodzenia za pracę, będą mogły zostać zrealizowane dopiero po upływie 12 godzin od momentu złożenia przez posiadacza rachunku dyspozycji, nawet jeśli zastrzeżenie numeru PESEL zostanie cofnięte. Rozwiązanie to ma ograniczyć skutki tzw. oszustw „na wnuczka”. Jeśli instytucja zobligowana do sprawdzenia, czy numer PESEL nie został zastrzeżony, nie dopełni tego obowiązku i zawrze umowę z osobą posługującą się danymi innej osoby, nie może domagać się od konsumenta, który zastrzegł numer PESEL, zaspokojenia roszczenia z tytułu zawarcia takiej umowy, a także zbyć powstałej z niej wierzytelności.
Ustawa znowelizowała także przepisy dotyczące kierowców, m.in. umożliwiając gminom kontrolę uprawnień do wjazdu do strefy czystego transportu za pomocą systemów automatycznego czytania tablic, co pozwoli na wyeliminowanie obowiązku stosowania naklejek na szybę innych dla każdej miejscowości, w której funkcjonują takie strefy. Po zatrzymaniu dowodu rejestracyjnego obywatele będą mieli możliwość natychmiastowego elektronicznego zwrotu dokumentu w stacji kontroli pojazdów, która przeprowadziła badanie, a nie, jak obecnie, u starosty.
Ustawa o zmianie ustawy o orderach i odznaczeniach znosi czasowe ograniczenie nadawania orderów i odznaczeń wojskowych. W aktualnym stanie prawnym mogły one być nadawane w czasie działań bojowych przeciwko aktom terroryzmu w kraju lub podczas użycia Sił Zbrojnych RP poza terytorium państwa i nie później niż trzy lata po zakończeniu tych działań. Na mocy poprzednich nowelizacji termin ten przedłużono do 31 grudnia 2012 r., a w przypadku odznaczeń pamiątkowych mających w nazwie wyraz „Gwiazda” – do 31 grudnia 2013 r. Uchwalona ustawa ustanawia dwuletni okres na składanie nowych wniosków o przyznanie orderów lub odznaczeń, natomiast spod ograniczenia czasowego wyjęte zostaną wnioski o przyznanie odznaczeń pamiątkowych.
W ustawie o zmianie ustawy o weteranach działań poza granicami państwa wprowadzono przepisy, na mocy których systemem zapomóg objęte zostaną osoby pełniące służbę w charakterze funkcjonariuszy Policji, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Służby Ochrony Państwa oraz strażaków. Obecnie przysługują one weteranom-żołnierzom i weteranom poszkodowanym-żołnierzom oraz weteranom-funkcjonariuszom Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Agencji Wywiadu i weteranom poszkodowanym-funkcjonariuszom ABW i AW. Ponadto dodatek weterana poszkodowanego będzie mógł być wypłacany wszystkim weteranom poszkodowanym, tj. również tym, którzy pozostają w służbie lub w stosunku pracy, a nie, jak dotychczas, wyłącznie pobierającym emeryturę lub rentę inwalidzką.
Ustawa o zmianie ustawy o podatku rolnym oraz niektórych innych ustaw umożliwi finansowanie związków zawodowych rolników indywidualnych. W wyniku przyjętych poprawek finansowaniem będą objęte także związki rolniczych spółdzielni produkcyjnych oraz Krajowy Związek Rolników, Kółek i Organizacji Rolniczych. Podatnicy podatku rolnego będący osobami fizycznymi lub rolniczymi spółdzielniami produkcyjnymi będą mogli przekazywać 1,5 proc. należnego podatku rolnego na rzecz wybranej organizacji. Aby otrzymywać środki z podatku rolnego, uprawniony podmiot będzie musiał spełnić określone w ustawie wymogi, m.in. być wpisany do KRS co najmniej 6 lat przed dniem 1 stycznia danego roku podatkowego oraz posiadać struktury organizacyjne w co najmniej 10 województwach i w co najmniej 3 powiatach w każdym z tych województw.
Celem ustawy o zmianie ustawy o ochotniczych strażach pożarnych (OSP) oraz niektórych innych ustaw jest doprecyzowanie przepisów obowiązujących od 1 stycznia 2022 r. oraz dalsza poprawa sytuacji członków ochotniczych straży pożarnych. Uchwalone przepisy przewidują m.in. objęcie ekwiwalentem pieniężnym kandydatów na strażaka ratownika OSP. Ustawa wskazuje także jednoznacznie, że strażacy ratownicy OSP pełniący funkcję kierowcy po ukończeniu 65 lat mogą brać bezpośredni udział w działaniach i akcjach ratowniczych. Nowelizacja w jednoznaczny sposób daje także gminom możliwość wydatkowania środków finansowych na szkolenia w ochotniczych strażach pożarnych oraz na wyżywienie strażaków ratowników OSP.
Celem ustawy o ułatwieniach w przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie biogazowni rolniczych, a także ich funkcjonowaniu jest zwiększenie poziomu bezpieczeństwa i niezależności energetycznej Polski. Jak wskazano w uzasadnieniu projektu, zgodnie z Polityką Energetyczną Polski do 2040 r. biogazownie rolnicze oprócz funkcji wytwórczej mają pełnić w systemie elektroenergetycznym funkcję stabilizującą, reagując na zmieniające się zapotrzebowanie na moc, co jest szczególnie istotne wobec rosnącego udziału mniej stabilnych instalacji odnawialnych źródeł energii. Ustawa dotyczy przede wszystkim biogazowni tworzonych w gospodarstwach rolnych i zakładach przetwórstwa rolno-spożywczego i działających w ramach obiegu zamkniętego.
Ustawa o zmianie ustawy o żegludze śródlądowej oraz ustawy o czasie pracy na statkach żeglugi śródlądowej ma na celu wdrożenie dyrektywy UE w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych w żegludze śródlądowej. Uchwalone przepisy przewidują m.in. wprowadzenie jednolitych wymogów dla uzyskiwania unijnych świadectw kwalifikacji członka załogi i unijnych świadectw kwalifikacji do wykonywania szczególnych operacji, zapewnienie odpowiednich procedur wydawania i przedłużania ważności dokumentów członków załóg statków, nowelizację zasad uznawania kwalifikacji wydawanych przez inne państwa itp.
Ustawa o wspieraniu zrównoważonego rozwoju sektora rybackiego z udziałem Europejskiego Funduszu Morskiego, Rybackiego i Akwakultury na lata 2021-2027 wykonuje prawo UE i dotyczy realizacji programu Fundusze Europejskie dla Rybactwa na lata 2021- 2027 ze środków finansowych pochodzących z Europejskiego Funduszu Morskiego, Rybackiego i Akwakultury (EFMRA).
Ustawa o uczestnictwie pracowników w spółce powstałej w wyniku transgranicznego przekształcenia, połączenia lub podziału spółek dostosowuje polskie przepisy do prawa UE. Ustawa określa formy uczestnictwa pracowników w spółce powstałej w wyniku transgranicznego przekształcenia, połączenia lub podziału spółek, a także prawa i obowiązki pracowników oraz organu zarządzającego albo administrującego takiej spółki. Formami uczestnictwa pracowników w spółce powstałej w wyniku transgranicznego przekształcenia, połączenia lub podziału spółek są prawo do wyznaczenia lub wyboru określonej liczby członków rady nadzorczej albo rady dyrektorów, prawo rekomendowania członków rady nadzorczej albo rady dyrektorów oraz prawo sprzeciwienia się wyznaczeniu niektórych albo wszystkich członków rady nadzorczej albo rady dyrektorów. Ustawa przewiduje dwa modele uczestnictwa pracowników w spółce: negocjacyjny oraz wynikający z przepisów ustawy.
Ustawa o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie Krajowego Centrum Przetwarzania Danych tworzy ramy prawne umożliwiające realizację inwestycji polegającej na utworzeniu połączonych ze sobą ośrodków przetwarzania danych na potrzeby KCPD.
Ustawa o zmianie ustawy o przygotowaniu i realizacji strategicznych inwestycji w zakresie sieci przesyłowych oraz niektórych innych ustaw ma na celu przyspieszenie inwestycji w infrastrukturę dystrybucyjną poprzez objęcie niektórych inwestycji reżimem tzw. specustawy przesyłowej. Dotyczy to inwestycji dystrybucyjnych o napięciu znamionowym 110 kV lub wyższym, funkcjonalnie powiązanych ze strategicznymi inwestycjami w sieć przesyłową. Ustawa wprowadza także zmiany w przepisach regulujących proces inwestycyjny w sieci elektroenergetyczne oraz wprowadza dodatkowe przepisy dotyczące bunkrowania skroplonego gazu ziemnego (LNG).
Celem ustawy o zmianie ustawy o ochronie żeglugi i portów morskich oraz niektórych innych ustaw jest zapewnienie Siłom Zbrojnym RP możliwości reagowania na zagrożenia związane z atakami na infrastrukturę energetyczną, znajdującą się na morzu, przede wszystkim na Gazociąg Bałtycki (Baltic Pipe), a także na morską infrastrukturę energetyczną i terminal gazowy w Świnoujściu.
Uchwały Senatu
Sejm odrzucił uchwały Senatu odrzucające ustawy: o Państwowej Komisji do spraw badania wpływów rosyjskich na bezpieczeństwo wewnętrzne Rzeczypospolitej Polskiej w latach 2007-2022; o zmianie nazwy uczelni służb państwowych nadzorowanej przez Ministra Sprawiedliwości i o zmianie ustawy o Służbie Więziennej oraz niektórych innych ustaw; o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie elektrowni szczytowo-pompowych oraz inwestycji towarzyszących; o zmianie ustawy o służbie cywilnej oraz niektórych innych ustaw. Izba odrzuciła też poprawki Senatu do ustawy o Funduszu Ochrony Rolnictwa.
Jedna z przyjętych przez Sejm poprawek do ustawy o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw, mającej na celu m.in. zwiększenie bezpieczeństwa pasażerów taksówek na aplikacje, przewiduje, że przedsiębiorca będzie dokonywał weryfikacji osoby wykonującej przewóz co najmniej raz na 50 przewozów, jednak nie rzadziej niż raz na siedem dni. Wcześniej Sejm postanowił, że taka weryfikacja odbywać się ma nie rzadziej niż raz na 100 przewozów.
Posłowie poparli część poprawek Senatu do ustawy o pomocy państwa w oszczędzaniu na cele mieszkaniowe, dotyczących wsparcia dla przedsiębiorców w związku z zamknięciem przejścia granicznego w Bobrownikach. Zgodnie z propozycją Senatu wsparciem mają być objęte także agencje celne działające w pobliżu przejścia granicznego, zmniejszony z 50 do 25 proc. został próg spadku przychodów, który będzie warunkiem uzyskania przez przedsiębiorcę rekompensaty. Pomoc, oprócz 9-krotnej rekompensaty w wysokości płacy minimalnej na każdego ubezpieczonego pracującego w gminie, w której zamknięte jest przejście graniczne, obejmie także wypłaconą maksymalnie trzy razy rekompensatę w wysokości 65 proc. średniego miesięcznego przychodu generowanego w tej gminie w trzech z sześciu miesięcy poprzedzających zamknięcie przejścia. Pomoc ma objąć także przedsiębiorców poszkodowanych na skutek zamknięcia przejścia granicznego w Kuźnicy.
Sejm przyjął część poprawek Senatu do ustawy o aplikacji mObywatel, wśród nich zakładającą, że w aplikacji dostępne będą również legitymacje poselskie i senatorskie oraz karty rowerowe.
Izba przyjęła także część poprawek do ustaw o świadczeniu pieniężnym z tytułu pełnienia funkcji sołtysa i o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw.
Drugie czytania
Sejm przeprowadził drugie czytanie projektu ustawy o zmianie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Proponowana zmiana wyłącza spod limitu zadłużenia publicznego pożyczki, gwarancje i poręczenia finansowe służące finansowaniu potrzeb obronnych państwa oraz tworzy podstawę konstytucyjna do przejęcia przez Skarb Państwa własności, w przypadku której można domniemywać, że może służyć do wspierania zbrojnej napaści na terytorium Polski lub terytorium innego państwa, powodującej bezpośrednie zewnętrzne zagrożenie RP lub jej porządku publicznego. Przejęty majątek będzie w całości przeznaczony na wsparcie osób dotkniętych skutkami napaści. Projekt skierowano ponownie do Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektu ustawy o zmianie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej w celu przedstawienia sprawozdania.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o organizacji i trybie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym ma na celu, jak wskazano w uzasadnieniu, usprawnienie działalności Trybunału przez zmniejszenie minimalnej liczebności Zgromadzenia Ogólnego z 2/3 liczby sędziów Trybunału (tj. 10) do 9 oraz pełnego składu Trybunału z 11 sędziów do 9. Ustawa ma umożliwić szybsze rozpoznanie spraw o kluczowej wadze i zapewnić ciągłość działania Trybunału w sytuacjach, gdy zebranie odpowiedniej liczby sędziów będzie utrudnione lub obiektywnie niemożliwe, np. w przypadku długotrwałej choroby sędziego lub sędziów. Uchwalone rozwiązanie jest powrotem do rozwiązań znanych z poprzednio obowiązujących ustawach o Trybunale Konstytucyjnym z 1997 i 2015 r. Sejm skierował projekt do dalszych prac w Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka.
Pierwsze czytania
Poselski projekt ustawy zmieniającej ustawę o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw przewiduje zniesienie ograniczeń w zakresie obrotu gotówką. Zgodnie z przedstawioną propozycją uchylone zostaną przepisy zmieniające z dniem 1 stycznia 2024 r. limit obrotu gotówkowego z 15 tys. zł do 8 tys. zł w zakresie płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą oraz przepisy wprowadzające ograniczenia w obrocie gotówkowym w odniesieniu do płatności wykonywanych przez konsumentów w przypadku transakcji z przedsiębiorcą przekraczających wartość 20 tys. zł. Sejm skierował projekt do dalszych prac w Komisji Finansów Publicznych.
Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw przewiduje wprowadzenie obligatoryjnego fakturowania w Krajowym Systemie e-Faktur (KSeF). Co do zasady obligatoryjne e-fakturowanie oparte zostanie na obecnie fakultatywnym KSeF, odpowiednio rozbudowanym i dostosowanym. Obligatoryjnie e-fakturowaniem objęte zostaną zasadniczo czynności wymagające obecnie udokumentowania fakturą wystawioną zgodnie z ustawą o podatku od towarów i usług, tj. czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (VAT) w Polsce, w tym krajowe dostawy towarów i świadczenie usług dokonywane pomiędzy przedsiębiorcami i na rzecz organów publicznych. Obowiązek wystawiania e-faktur będzie miał zastosowanie do podatników, którzy posiadają siedzibę lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce. Z e-fakturowania wyłączone zostaną faktury wystawiane na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej. Sejm skierował projekt do Komisji Finansów Publicznych.
Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego, ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych, ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw zawiera m.in. rozwiązania pozwalające przeprowadzać w postępowaniu cywilnym posiedzenia jawne za pośrednictwem środków informatycznych pozwalających na komunikowanie się na odległość. Co do zasady sąd będzie prowadził rozprawę na sali sądowej, do której zagwarantowany będzie swobodny wstęp dla wszystkich stron i osób wezwanych. Zdalny udział będzie możliwy dla uczestników, którzy wyrażą taką wolę.
Zmiana w ustawie Prawo o ustroju sądów powszechnych zmienia mechanizm wymierzania kar porządkowych przez sądy, zwiększając gwarancje prawa do obrony osobie, która dopuściła się tego rodzaju czynu. M.in. uchylony zostanie przepis o natychmiastowej wykonalności postanowień o ukaraniu karą porządkową. Wprowadzane rozwiązanie wyeliminuje sytuacje, gdy ocena naruszenia przez inny skład sądu niż ten, którego naruszenie dotyczyło, była dokonywana już po wykonaniu nałożonej kary.
Ustawa umożliwi także pracownikom ochrony przeglądanie zawartości bagaży i odzieży osób wchodzących do sądu, a także da prawo odmowy wpuszczenia do budynku sądu w przypadku podejrzenia, że osoby te wnoszą lub posiadają przedmioty niebezpieczne.
Proponowane przepisy przewidują także, że odpowiedzialność za zapewnienie odpowiednich warunków techniczno-organizacyjnych sądów w zakresie informatyzacji sądów oraz ich obsługi informatycznej będzie spoczywać na dyrektorach sądów apelacyjnych i obejmie działania na obszarze całej apelacji.
Zmiany w Kodeksie postępowania karnego mają uporządkować i doprecyzować instytucje łączenia spraw do wspólnego postępowania oraz wyłączania spraw do odrębnego rozpoznania. Nadrzędnym cele, jak wskazano w uzasadnieniu, jest realizacja zasady trafnej reakcji karnej oraz prawa do rozpoznania sprawy w rozsądnym terminie.
Projekt przewiduje także zapewnienie ofierze przestępstwa przesłuchiwanej w postępowaniu sądowym w charakterze świadka możliwości składania zeznań w warunkach wykluczających bezpośredni kontakt z oskarżonym. Prawo to będzie przysługiwać osobom pokrzywdzonym umyślnymi przestępstwami przeciwko życiu i zdrowiu, przestępstwami przeciwko wolności oraz przestępstwami popełnionymi z użyciem przemocy lub groźby bezprawnej.
Kolejną zmianą będzie wprowadzenie nowych instytucji procesowych w procesie karnym: narady wstępnej i wyroku częściowego. Pozwolą one w procesach z udziałem wielu oskarżonych i dotyczących wielu przestępstw na szybkie rozstrzygnięcie co do odpowiedzialności karnej tych oskarżonych, wobec których możliwe będzie przeprowadzenie niezbędnych czynności dowodowych w sposób skoncentrowany.
Projekt przewiduje ponadto utratę mocy przez przepis tzw. ustawy COVID, będący podstawą zawieszenia biegu terminów przedawnienia karalności czynu i przedawnienia wykonania kary w sprawach o przestępstwa i przestępstwa skarbowe.
Sejm skierował projekt do dalszych prac w Komisji Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach.
Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw jest kolejnym etapem implementacji tzw. unijnego pakietu prawa spółek. Jak wskazano w uzasadnieniu projektu, proponowane przepisy ułatwią spółkom prowadzenie działalności na rynku wewnętrznym UE m.in. przez wprowadzenie jednolitych przepisów dla przekształceń i podziałów transgranicznych oraz wykorzystanie narzędzi cyfrowych. Projekt zawiera m.in. przepisy ochronne dotyczące podmiotów, których interesy mogłyby zostać naruszone w wyniku transgranicznego przekształcenia, podziału lub połączenia spółki, obejmujące np. możliwość zabezpieczenia roszczeń wierzycieli. Projekt zawiera także mechanizmy zapobiegające naruszaniu, nadużywaniu lub obchodzeniu prawa z wykorzystaniem transgranicznych przekształceń podziałów lub połączeń.
Sejm rozpoczął także prace nad rządowym projektem ustawy o ogólnoeuropejskim indywidualnym produkcie emerytalnym. Projekt wykonuje rozporządzenie Unii Europejskiej przewidujące stworzenie nowego ogólnoeuropejskiego produktu zabezpieczenia emerytalnego w III filarze emerytalnym. Ogólnoeuropejski indywidualny produkt emerytalny (OIPE) ma być uzupełnieniem istniejącego systemu państwowych, pracowniczych oraz indywidualnych emerytur krajowych. Rozwiązania przedstawione w projekcie wzorowane są na regulacjach dotyczących indywidualnych kont emerytalnych (IKE). Projekt przewiduje także m.in. zmiany w zakresie funkcjonowania spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych, wprowadzające w życie rekomendacje Komitetu Stabilności Finansowej w sprawie działań wspierających ich stabilne funkcjonowanie.
Wystąpienie Przewodniczącego Rady Najwyższej Ukrainy
Posłowie wysłuchali wystąpienia przewodniczącego Rady Najwyższej Ukrainy Rusłana Stefańczuka.
Powołanie Prezesa UODO
Sejm powołał Jana Nowaka na stanowisko Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych
Uchwała Sejmu
Sejm dokonał zmian osobowych w składach komisji sejmowych.
Informacja bieżąca i pytania w sprawach bieżących
Sejm zapoznał się z informacją bieżącą dotyczącą sytuacji kobiet w Polsce. O przedstawienie informacji wniósł Klub Parlamentarny Koalicja Obywatelska.
Przedstawiciele rządu odpowiadali także na pytania posłów w sprawach bieżących, dotyczące m.in. planów utrzymania lub zwiększenia naszego rodzimego wydobycia węgla w dobie kryzysu energetycznego wywołanego przez agresję Rosji na Ukrainę, zapadlisk w Trzebini, działań rządu mających ma celu ochronę mieszkańców budynków wielorodzinnych zarządzanych przez spółdzielnie mieszkaniowe przed wzrostem opłat związanych z korzystaniem z lokali mieszkalnych, braku zapowiadanych podwyżek wynagrodzeń pielęgniarek i położnych, realizacji programu „Senior+” i bezpieczeństwa lotnisk w Polsce.
