Specustawa mająca ułatwić organizację Światowych Dni Młodzieży i wizyty papieża Franciszka w Polsce to tylko jeden z aktów prawnych przyjętych przez posłów w ostatnim dniu 14. posiedzenia Sejmu. Izba zdecydowała też m.in., że seniorzy powyżej 75. roku życia będą mieli prawo do darmowych leków z wykazu ogłaszanego przez ministra zdrowia. Sejm ujednolicił także przepisy dotyczące uchylania ochrony immunitetowej. Posłowie wprowadzili też zmiany w Karcie Nauczyciela. Ponadto Sejm zakończył parlamentarne prace nad ustawą, dzięki której dzieci nie będą odbierane rodzicom z powodu trudnej sytuacji ekonomicznej rodziny. Dziś także Izba powołała Jerzego Żyżyńskiego na członka Rady Polityki Pieniężnej.
Posłowie uchwalili ustawę o szczególnych rozwiązaniach związanych z organizacją wizyty Jego Świątobliwości Papieża Franciszka w Rzeczypospolitej Polskiej oraz Światowych Dni Młodzieży – Kraków 2016. Specustawa określa m.in. zadania administracji publicznej w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa i porządku publicznego oraz bezpieczeństwa medycznego i transportowego podczas tych wydarzeń. W ustawie uregulowano również zasady współpracy organów administracji publicznej i organizatora Światowych Dni Młodzieży – Archidiecezji Krakowskiej. Nowa ustawa musiała być przyjęta, bo do wydarzeń o charakterze religijnym nie stosuje się przepisów ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych. Specustawa m.in. przyznaje Policji takie uprawnienia, jak w przypadku imprez masowych. Zgodnie ze specustawą, plan zabezpieczenia Światowych Dni Młodzieży zostanie opracowany przez właściwego wojewodę w porozumieniu z organizatorem ŚDM. Plan ma być przekazany Komendantowi Głównemu Policji, Komendantowi Głównemu Państwowej Straży Pożarnej, Szefowi Biura Ochrony Rządu oraz Szefowi Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego – nie później niż do 15 maja 2016 r. Specustawa przewiduje też m.in., że w określonych przypadkach, do zamówień na dostawy, usługi, lub roboty budowlane realizowanych w związku z organizacją Światowych Dni Młodzieży możliwe będzie niestosowanie zapisów ustawy Prawo zamówień publicznych. Chodzi o sytuacje, gdy przedmiot zamówienia jest związany z zapewnieniem bezpieczeństwa i zdrowia publicznego, życia lub zdrowia ludzi albo wartość zamówienia publicznego jest mniejsza niż kwoty zapisane w Prawie zamówień publicznych. Prace nad specustawą będą kontynuowane w Senacie.
Sejm znowelizował ustawę o Rzeczniku Praw Obywatelskich oraz niektóre inne ustawy. Nowelizacja ujednolica zasady korzystania z immunitetu przez Rzecznika Praw Obywatelskich, Rzecznika Praw Dziecka, Prezesa NIK, Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych, Prezesa IPN oraz posłów i senatorów. Zgodnie z ustawą wniosek o wyrażenie zgody o pociągnięcie do odpowiedzialności karnej, a także zatrzymanie lub aresztowanie osoby objętej immunitetem w sprawie o przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego będzie składany do Marszałka Sejmu (w przypadku senatorów do Marszałka Senatu) za pośrednictwem Prokuratora Generalnego. W przypadku przestępstw prywatnoskargowych wniosek będzie składany przez oskarżyciela prywatnego po wniesieniu sprawy do sądu i będzie musiał być podpisany przez adwokata lub radcę prawnego. Wnioski niespełniające wymogów formalnych będą mogły zostać uzupełnione w terminie 14 dni pod rygorem pozostawienia ich bez biegu. Wnioski będą kierowane do organu Sejmu właściwego do rozpatrzenia wniosku, który będzie zawiadamiał osoby objęte wnioskami o terminach ich rozpatrzenia. Zgodnie z nowelizacją pomiędzy doręczeniem powiadomienia a terminem rozpatrzenia wniosku powinno upłynąć co do zasady co najmniej 7 dni. Organ Sejmu będzie mógł zapoznać się z aktami postępowania toczącego się wobec osoby objętej immunitetem. Osoba chroniona immunitetem będzie miała możliwość przedstawienia wyjaśnień i własnych wniosków, w formie pisemnej lub ustnej. Po rozpatrzeniu sprawy organ rozpatrujący wniosek będzie uchwalał sprawozdanie wraz z propozycją przyjęcia lub odrzucenia wniosku. W trakcie rozpatrywania sprawy na forum Sejmu osobie objętej wnioskiem będzie przysługiwało prawo do zabrania głosu. Decyzję – w formie uchwały – będzie podejmował Sejm bezwzględną większością ustawowej liczby posłów. Będzie ona publikowana w Monitorze Polskim. Przepisy te mają być stosowane odpowiednio także do odpowiedzialności za wykroczenia. Zgodnie z przepisem przejściowym wnioski o ukaranie osób innych niż parlamentarzyści, złożone i nierozpatrzone przed dniem wejścia w życie nowelizacji, będą musiały zostać złożone ponownie. Wnioski dotyczące posłów i senatorów mają być rozpatrywane na podstawie przepisów dotychczasowych. Ponadto ustawa przewiduje, że osobie, którą chroni immunitet i nie może być z tego powodu pociągnięta do odpowiedzialności karnej nie będzie biegł termin przedawnienia czynów (m.in. przestępstw). Oznacza to, że organy ścigania będą mogły ścigać obywateli objętych immunitetem tyle samo czasu, co w przypadku pozostałych. Nad nowelizacją będą teraz pracować senatorowie.
Nowelizacja ustawy – Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw to kolejna decyzja podjęta przez posłów w głosowaniach podczas ostatniego dnia 14. posiedzenia Sejmu. Ustawa przewiduje likwidację tzw. godzin karcianych od 1 września 2016 r. Dotychczas każdy nauczyciel w szkole podstawowej i gimnazjum musiał poświęcić dwie godziny w tygodniu na zajęcia pozalekcyjne, natomiast nauczyciel szkoły ponadgimnazjalnej – jedną godzinę. Za te zajęcia nauczyciele nie otrzymywali dodatkowego wynagrodzenia. Nowelizacja przewiduje, że nauczyciele będą mogli prowadzić zajęcia pozalekcyjne, odpowiednie do potrzeb i zainteresowań uczniów, zgodnie z ustaleniami podjętymi przez dyrektora szkoły. Jednocześnie w związku z likwidacją obowiązku prowadzenia tych zajęć w dotychczasowej formule, nowelizacja przewiduje odejście od rejestrowania ich wymiaru. Ustawa zakłada też objęcie wszystkich nauczycieli przepisami o odpowiedzialności dyscyplinarnej i rozszerzenie na nich wymogu niekaralności. Nowe regulacje mają uniemożliwić zatrudnienie w przedszkolu, szkole lub innej placówce oświatowej jako nauczyciela osoby, która nie posiada pełnej zdolności do czynności prawnych i nie korzysta z praw publicznych. Nowelizacja zawiera również przepisy, które ułatwią planowanie i wypłacanie jednorazowej gratyfikacji pieniężnej nauczycielom, którym minister edukacji narodowej przyzna tytuł honorowego profesora oświaty. Ustawa będzie następnie rozpatrywana w Senacie.
Ustawa o systemach oceny zgodności i nadzoru rynku to kolejny akt prawny uchwalony dziś przez Sejm. Nowe przepisy mają zapewnić spójność polskich regulacji, dotyczących systemów oceny zgodności, z systemem europejskim, określonym w Nowych Ramach Prawnych (NLF – New Legal Framework). Ustawa o systemie oceny zgodności z 2002 r. nie zawiera wielu fundamentalnych postanowień zawartych w NLF. W efekcie na jej podstawie nie można wdrożyć dyrektyw sektorowych, określających wymagania dla poszczególnych kategorii produktów, np. maszyn, dźwigów lub zabawek, które są spójne z NLF. W przyjętej ustawie określono m.in. zasady przeprowadzania oceny zgodności wyrobów, obowiązki podmiotów gospodarczych, warunki i tryb udzielania akredytacji, zasady i tryb autoryzacji jednostek oceniających zgodność, zadania Polskiego Centrum Akredytacji oraz zasady funkcjonowania systemu nadzoru rynku. Ustawa wdraża przepisy ogólne dyrektyw sektorowych – dotyczące definicji, najważniejszych zasad przeprowadzania oceny zgodności wyrobów, w tym domniemań zgodności czy oznakowania CE, obowiązków podmiotów gospodarczych, zasad notyfikacji jednostek oceniających zgodność. Wprowadza również niezbędne modyfikacje w zakresie organizacji Polskiego Centrum Akredytacji. W ustawie zapisano także wzmocnienie kompetencyjne i merytoryczne Rady ds. akredytacji. W zakresie nadzoru rynku celem nowych regulacji jest poprawa skuteczności systemu w obszarze produktów nieżywnościowych (np. zabawek czy maszyn) w Polsce, umożliwiająca jednolite funkcjonowanie unijnego rynku wewnętrznego, którego filarem jest swobodny przepływ towarów. Ponadto celem ustawy jest zapewnienie skutecznego, proporcjonalnego i odstraszającego systemu kar, a w konsekwencji wysokiego poziomu ochrony konsumentów oraz środowiska naturalnego, który pozwoli skutecznie eliminować z rynku nieuczciwe podmioty gospodarcze oferujące wyroby niebezpieczne lub niespełniające unijnych przepisów. Następnie ustawa będzie przedmiotem prac Senatu.
W dzisiejszym bloku głosowań posłowie przyjęli także nowelizację ustawy o materiałach wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego oraz niektórych innych ustaw. Celem nowelizacji jest wykonanie dyrektyw: 2013/29/UE i 2014/58/UE, dotyczących wyrobów pirotechnicznych (WP) oraz 2014/28/UE odnoszącej się do materiałów wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego (MWC). Dotychczasowe przepisy wspólnotowe nie gwarantowały w wystarczającym stopniu, że wprowadzane do obrotu MWC i WP będą spełniały zasadnicze wymogi bezpieczeństwa, zgodnie ze standardami tzw. nowych ram legislacyjnych, a także nie zapewniały tym produktom swobodnego dostępu do wspólnego rynku. Dzięki nowym rozwiązaniom w obrocie pojawią się wyroby pirotechniczne i materiały wybuchowe przeznaczone do użytku cywilnego, spełniające podwyższone wymogi bezpieczeństwa. Oznacza to, że wykorzystywanie tych produktów będzie stwarzać mniejsze zagrożenie dla ich użytkowników, osób postronnych i środowiska. Powinno to zmniejszyć liczbę wypadków z użyciem tych produktów. W projekcie m.in. doprecyzowano obowiązki producentów, importerów i dystrybutorów MWC i WP, a w przypadku materiałów wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego, dodatkowo także upoważnionych przedstawicieli producenta, związane z zapewnieniem zgodności tych wyrobów z zasadniczymi wymogami bezpieczeństwa. Nowelizacja zobowiązuje też m.in. podmioty gospodarcze do informowania użytkowników MWC i WP o warunkach ich bezpiecznego użytkowania. Ustawa określa także sankcje za nieprzestrzeganie przepisów dla podmiotów gospodarczych działających na rynku MWC i WP. Najwyższą karę – do 120 tys. zł – przewidziano dla producenta lub importera, który wprowadza do obrotu MWC lub WP niezgodne z wymogami bezpieczeństwa, z umieszczonym oznakowaniem CE. Kara taka ma również grozić dystrybutorowi, który udostępnia je na rynku. Teraz nowelizacją zajmie się Izba druga.
Izba uchwaliła także nowelizację ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw. Nowe przepisy przyznają seniorom, którzy ukończyli 75 lat, prawo do bezpłatnych leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego i wyrobów medycznych, wymienionych w wykazie ogłaszanym przez ministra zdrowia. Przy ustalaniu wykazu szef resortu zdrowia będzie kierował się m.in. zaspokojeniem potrzeb zdrowotnych seniorów, dostępnością i bezpieczeństwem stosowania leków oraz stosunkiem kosztów do uzyskiwanych efektów zdrowotnych leków. Pierwszy wykaz ma być ustalony nie później niż do 1 września 2016 r. Produkty wymienione w wykazie będą objęte refundacją. Lista będzie stopniowo rozszerzana. Bezpłatne leki i wyroby medyczne dla osób starszych będą mogli przepisywać na receptę lekarze i pielęgniarki podstawowej opieki zdrowotnej. Nowelizacja wychodzi naprzeciw oczekiwaniom seniorów, dla których kwoty wydawane na leki stanowią znaczną pozycję w ich budżetach domowych. Część tych osób, zazwyczaj cierpiących na kilka chorób, nie wykupuje przepisanych leków, bo są dla nich za drogie. W rezultacie przerywają leczenie lub go nie podejmują, co jeszcze bardziej pogarsza ich stan zdrowia. Nowe regulacje wpisują się w priorytety polityki lekowej państwa, której głównym beneficjentem ma być pacjent. Chodzi o zapewnienie seniorom odpowiedniego dostępu do leków skutecznych i bezpiecznych, przy jednoczesnym zmniejszeniu ich udziału w kosztach leczenia. Nowe rozwiązanie ma sprzyjać poprawie stanu zdrowia i jakości życia osób starszych. Zapewni także efektywną realizację art. 68 ust. 3 konstytucji, który mówi, że władze publiczne są obowiązane do zapewnienia szczególnej opieki zdrowotnej dzieciom, kobietom ciężarnym, osobom niepełnosprawnym i osobom w podeszłym wieku. Nad nowelizacją będzie następnie pracować Senat.
Decyzją Sejmu została przyjęta również nowelizacja ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych, ustawy o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury oraz niektórych innych ustaw. Zmiany dotyczą m.in. trybu powoływania i odwoływania dyrektora Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury (KSSiP), przedłużenia stosowania dotychczasowego modelu szkolenia wstępnego aplikantów oraz usprawnienia obsadzania zwolnionych stanowisk sędziowskich. Nowelizacja przewiduje przedłużenie trwania dotychczas realizowanego, dwuetapowego modelu szkolenia wstępnego, składającego się z 12-miesięcznej aplikacji ogólnej oraz następującej po niej 30-miesięcznej aplikacji sędziowskiej lub prokuratorskiej. W tym celu wprowadzono zmiany umożliwiające ogłoszenie w 2016 r. naboru na aplikację ogólną, a następnie przeprowadzenie szkolenia na tej aplikacji i następujących po niej aplikacjach specjalistycznych. Nowelizacja przewiduje też powrót do katalogu przesłanek, na mocy których Minister Sprawiedliwości będzie mógł odwołać organy KSSiP – dyrektora i członków Rady Programowej. W katalogu zawarto m.in. takie przesłanki jak: nierealizowanie obowiązków związanych z pełnioną funkcją, trwała niezdolność do pełnienia obowiązków na skutek choroby czy zrzeczenie się stanowiska. Nowelizacja doprecyzowuje także przepisy dotyczące przekształcania zwolnionych stanowisk sędziowskich w stanowiska asesorskie. Zgodnie z przyjętymi zmianami Minister Sprawiedliwości będzie miał możliwość przekształcania w stanowisko asesorskie co drugiego stanowiska sędziowskiego zwolnionego w danym sądzie rejonowym lub przydzielonego do danego sądu rejonowego, a także wolnego stanowiska sędziowskiego, które nie zostało obsadzone w danym sądzie rejonowym. Dalsze prace nad nowelizacją będą prowadzone w Senacie.
W końcowym brzmieniu Sejm uchwalił nowelizację ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Zgodnie z nowymi przepisami, prawo do obniżonych opłat sądowych w sprawach o roszczenia wynikające z czynności bankowych ma przysługiwać wyłącznie konsumentom oraz rolnikom prowadzącym gospodarstwa rodzinne, gdyż osoby te wymagają zwiększonej ochrony oraz ułatwień w prowadzonych przez nie sporach z bankami. Obniżona opłata wyniesie 5 proc. wartości przedmiotu sporu lub zaskarżenia, jednak nie mniej niż 30 zł i nie więcej niż 1 tys. zł. W przypadku opłaty standardowej jej górna granica to 100 tys. zł. Wskazane w ustawie czynności bankowe to m.in. udzielanie kredytów i pożyczek oraz prowadzenie rachunków bankowych. Osoby objęte nowelizacją będą miały prawo do obniżonych opłat bez względu na to, z czyjej inicjatywy zostało wszczęte postępowanie. Obowiązujące dotychczas prawo do obniżonej opłaty nie było w żaden sposób ograniczone i obejmowało wszystkie podmioty wchodzące w spory z bankami, w tym także np. inne banki lub spółki. Zgodnie z przepisem przejściowym, do postępowań wszczętych przed wejściem w życie nowelizacji mają mieć zastosowanie przepisy dotychczasowe. Teraz nowelizacja trafi do podpisu prezydenta.
Izba przyjęła także ostateczne brzmienie nowelizacji – Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Nowe rozwiązania mają przeciwdziałać pochopnemu odbieraniu dzieci rodzicom oraz umieszczaniu ich w pieczy zastępczej, tj. rodzinie zastępczej lub placówce opiekuńczo-wychowawczej. Zgodnie z nowelizacją zastosowanie przez sąd opiekuńczy środków ingerencji we władzę rodzicielską, prowadzących do oddzielenia dziecka od rodzica, może mieć miejsce jedynie po wcześniejszym wykorzystaniu przez sąd innych środków oraz zastosowaniu wszystkich form pomocy rodzinie, które okazały się nieskuteczne. Odebranie dziecka będzie także możliwe wtedy, gdy jest ono konieczne ze względu na poważne zagrożenie dobra dziecka, w szczególności jego życia lub zdrowia. Nowelizacja zawiera też zasadę, że rozdzielenie rodziców i dzieci wyłącznie z powodu ubóstwa – wbrew woli rodziców – nie będzie możliwe. Umieszczanie dzieci w pieczy zastępczej, co do zasady, będzie środkiem ostatecznym stosowanym przez sąd opiekuńczy. Następnie nowelizacja zostanie przekazana prezydentowi do podpisu.
Do Komisji Finansów Publicznych Sejm skierował rządowy projekt nowelizacji ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Projekt obniża wartość transakcji, która uprawnia przedsiębiorców do dokonywania płatności bez użycia rachunku płatniczego, z 15 tys. euro do 15 tys. zł. Oznacza to, że płatności między przedsiębiorcami powyżej 15 tys. zł (ok. 3 tys. euro) – bez względu na ich liczbę w ramach jednej transakcji – będą musiały być dokonywane za pośrednictwem rachunku płatniczego. Transakcję poniżej tej kwoty będzie można rozliczyć w gotówce. Celem proponowanych zmian jest upowszechnienie obrotu bezgotówkowego jako bezpieczniejszego. Chodzi też o zwiększenie przejrzystości obrotu gospodarczego. Będzie to rozwiązanie korzystne dla przedsiębiorców, którzy prawidłowo ewidencjonują swoje dochody, czyli nie prowadzą działalności w szarej sferze. W efekcie nowe przepisy umożliwią uczciwą konkurencję między przedsiębiorcami. Rozwiązanie to ułatwi kontrolę skarbową przepływów finansowych, a tym samym usprawni proces opodatkowania dochodów oraz prawidłowego rejestrowania obrotu dla potrzeb VAT. Rząd wskazuje, że w UE progi kwotowe do dokonywania płatności gotówkowych wprowadziły m.in. Bułgaria i Węgry (5 tys. euro), Francja, Belgia oraz Grecja (3 tys. euro), Hiszpania (2,5 tys. euro), Portugalia (1 tys. euro). W projekcie zaproponowano też rozwiązania podatkowe, które mają ograniczyć zjawisko dokonywania płatności z pominięciem rachunku płatniczego. Nowe regulacje mają obowiązywać od 1 stycznia 2017 r.
W pierwszym czytaniu Sejm rozpatrzył wniesiony przez grupę posłów KP Nowoczesna projekt nowelizacji ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Projekt wprowadza zmiany w prawie podatkowym dla przedsiębiorców: obniża stawkę CIT z 19 na 15 proc., podwyższa limit w zakresie amortyzacji środka trwałego z 3500 zł na 10 000 zł i daje możliwość rozliczenia straty podatkowej w ciągu następujących po sobie 15 lat podatkowych. Uzasadnienie projektu przedstawiła posłanka Paulina Hennig-Kloska. Projekt trafi do dalszych prac w Komisji Finansów Publicznych.
Izba pracowała także w pierwszym czytaniu nad projektem grupy posłów KP Nowoczesna przewidującym zmiany w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz w ustawie o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. Projekt zakłada, że odliczeniu od podatku podlegać będzie kwota wynosząca 0,18 pomnożona przez 15-krotność średniorocznego minimum egzystencji dla jednoosobowego gospodarstwa ustalanego przez Instytut Pracy i Spraw Socjalnych. Obecnie kwota podlegająca odliczeniu wynosi 556,02 zł. Przyjęcie zmiany oznaczałoby, że kwota wolna od podatku wzrosłaby z aktualnie wynoszącej 3091 zł do 8161,35 zł (dla minimum socjalnego z 2014 r.) W projekcie ustawy określono też szczegółowe zasady ustalania udziałów samorządów we wpływach podatkowych. Chodzi tu o zwiększenie procentowych udziałów gmin, powiatów i województw w podziale wpływów z podatku od osób fizycznych. Wnioskodawcy proponują, by udział gmin w PIT wzrósł z 39,34 proc. do 49,9 proc., powiatów z 10,25 proc. do 13,6 proc. a województw z 1,6 proc. do 2,12 proc. Projekt uzasadnił poseł Witold Zembaczyński. Projekt został skierowany do Komisji Finansów Publicznych z zaleceniem zasięgnięcia opinii Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej.
