75. posiedzenie Sejmu (9 maja) poświęcone było przede wszystkim sytuacji w rolnictwie. Posłowie zapoznali się z informacją Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz uchwalili pakiet ustaw wspierających producentów i przetwórców żywności. Izba uczciła też chwilą ciszy pamięć zmarłych byłych parlamentarzystów Barbary Ciruk (posłanki IV kadencji) i Jerzego Szteligi (posła II, III i IV kadencji).
Uchwalone ustawy
Ustawa o zmianie ustawy o zwrocie podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej przewiduje objęcie wsparciem finansowym producentów świń, owiec, kóz i koni. Rozwiązanie to dotyczyć będzie producentów, którym równocześnie przysługuje zwrot części podatku akcyzowego zawartego w cenie paliwa zakupionego do produkcji na powierzchni co najmniej 1 ha użytków rolnych. Rolnicy otrzymają zwrot części podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego, a wsparcie będzie miało postać limitu ustalanego jako suma kwoty stanowiącej iloczyn stawki zwrotu podatku na 1 litr oleju napędowego, liczby 4 oraz średniej rocznej liczby świń będących w posiadaniu producenta rolnego w roku poprzedzającym rok, w którym został złożony wniosek o zwrot podatku lub kwoty stanowiącej iloczyn stawki zwrotu podatku na 1 litr oleju napędowego, liczby 40 oraz średniej rocznej liczby dużych jednostek przeliczeniowych owiec, kóz lub koni będących w posiadaniu producenta rolnego w roku poprzedzającym rok, w którym został złożony wniosek o zwrot podatku. Dla wniosków o zwrot akcyzy złożonych od 1 do 31 sierpnia br. stawka zwrotu podatku wyniesie 1,46 zł za litr oleju napędowego (podstawowa stawka w 2023 r. wynosi 1,20zł) oraz dodatkowo 0,54 zł (dodatkowa pomoc będzie udzielana po uzyskaniu zgody Komisji Europejskiej). Ustawa jest odpowiedzią na wzrost kosztów produkcji rolnej, związany m.in. z wysokimi cenami nośników energii.
Ustawa o Funduszu Ochrony Rolnictwa tworzy możliwości prawne gwarantujące producentom rekompensaty w przypadku upadłości nabywców produktów rolnych. W przypadku gdy podmiot prowadzący działalność w zakresie skupu, przechowywania, obróbki lub przetwórstwa produktów rolnych stanie się niewypłacalny, rekompensaty z tytułu utraty przychodów wypłacać będzie FOR. Fundusz będzie wyodrębnionym rachunkiem bankowym administrowanym przez Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa (KOWR). Wpłaty na Fundusz wynosić będą 0,125 proc. wartości nabywanych produktów rolnych (bez podatku VAT). Do wpłat zobowiązane będą podmioty skupujące produkty rolne w celu ich przechowywania, obróbki lub przetworzenia. Ustawa przewiduje wypłatę rekompensat z tytułu braku zapłaty za przez podmioty, które stały się niewypłacalne począwszy od 2022 r. W pierwszych dwóch latach funkcjonowania Fundusz będzie dofinansowany ze środków budżetu państwa (w 2023 r. w kwocie nie wyższej niż 50 mln zł, w 2024 r. w kwocie nie wyższej niż 100 mln zł), natomiast pierwsze wpłaty od podmiotów skupujących produkty rolne będą pobierane od II kwartału 2024 r.
Ustawa o zmianie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa, ustawy – Prawo budowlane oraz ustawy o transporcie kolejowym wprowadza rozwiązania stabilizujące rynek w obliczu napływu do Polski ukraińskiego zboża. Zmiany w prawie budowlanym przewidują ułatwienia w procesie inwestycyjno-budowlanym prowadzonym na terenie gospodarstw rolnych. Z konieczności uzyskania pozwolenia na budowę zwolnione będą naziemne silosy na materiały sypkie o pojemności do 250 m3 i wysokości nie większej niż 15 m, jednokondygnacyjne budynki gospodarcze i wiaty o prostej konstrukcji, związane z produkcją rolną, o powierzchni do 300 m2 oraz o rozpiętości konstrukcji i wysokości nie większej niż 7 m oraz obiekty budowalne służące do przechowywania zboża o pojemności do 5 tys. ton, usytuowane w całości w granicach administracyjnych portów morskich o podstawowym znaczeniu dla gospodarki narodowej. Inwestycje te zostaną objęte jedynie obowiązkiem zgłoszenia budowy.
Zmiany w ustawie o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa przewidują z kolei, że nadwyżka środków finansowych Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa, ustalona na dzień 31 grudnia 2022 r., nie zostanie wpłacona do budżetu państwa w 2023 r., lecz będzie przeznaczona na udzielanie nisko oprocentowanych pożyczek na zakup środków do produkcji rolnej (np. nawozów i środków ochrony roślin) lub na skup, przechowywanie i przetwarzanie produktów rolnych.
Zmiana w ustawie o transporcie kolejowym zapewnia realizację jednego z tzw. kamieni milowych określonych w Krajowym Planie Odbudowy i Zwiększania Odporności, dotyczącego zwiększenia dostępności transportowej, bezpieczeństwa i cyfrowych rozwiązań. Zmiany dostosowują także polskie przepisy do nowego rozporządzenia UE dotyczącego praw i obowiązków pasażerów w ruchu kolejowym. W szczególności chodzi o objęcie regionalnych kolejowych przewozów pasażerskich obowiązkiem przekazywania pasażerom informacji o podróży pociągiem (przed i w trakcie podróży) w najodpowiedniejszej formie, z uwzględnieniem potrzeb osób z upośledzeniem słuchu i wzroku, co ma nastąpić od 10 grudnia 2028 r., oraz wyłączenie spod obowiązywania rozporządzenia UE niektórych kategorii pociągów.
Informacja ministra rolnictwa
Posłowie zapoznali się z Informacją Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi Roberta Telusa w sprawie sytuacji w polskim rolnictwie. Sejm w głosowaniu przyjął informację do wiadomości.
Uchwała Sejmu
Sejm podjął uchwałę w sprawie upamiętnienia ostatniego komendanta głównego Narodowych Sił Zbrojnych podpułkownika Stanisława Kasznicy w 75. rocznicę jego stracenia.
