Sejm podczas 77. posiedzenia (13-16 czerwca) uchwalił m.in. ustawę o emeryturach pomostowych, wprowadził nowy system rekompensowania szkód doznanych w wyniku zdarzeń medycznych, a także uregulował zasady wykonywania kolejnych zawodów medycznych. Posłowie znowelizowali także ustawę o pomocy społecznej i Kartę Nauczyciela. Izba rozpoczęła też prace nad zmianami w tegorocznym budżecie, które pozwolą na wypłacenie jednorazowych nagród i dodatków nauczycielom, pracownikom sfery budżetowej oraz sędziom. Sejm powołał też członków Kolegium Instytutu Pamięci Narodowej oraz podjął uchwały ws. unijnego mechanizmu relokacji nielegalnych migrantów oraz członkostwa Ukrainy w NATO. Posłowie chwilą ciszy uczcili pamięć zmarłych parlamentarzystów Mirosławy Masłowskiej – posłanki na Sejm V i VI kadencji oraz Bolesława Suchodolskiego i Norberta Lyska – posłów na Sejm X kadencji.
Uchwalone ustawy
Ustawa o zmianie ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta oraz niektórych innych ustaw przewiduje wdrożenie nowego modelu pozasądowego rekompensowania szkód doznanych przez pacjentów w wyniku zdarzeń medycznych. Jak wskazano w uzasadnieniu projektu, potrzeba uchwalenia ustawy wynikła z analizy funkcjonowania obecnego modelu, którego głównym elementem są wojewódzkie komisje do spraw orzekania o zdarzeniach medycznych. Aktualny system nie spełnia swojej roli, tj. nie przyczynia się do zmniejszenia obciążenia sądów sprawami o odszkodowania za szkody powstałe w wyniku zdarzeń medycznych.
Wprowadzany ustawą system rekompensat za szkody bez orzekania o winie, jak podkreślono w uzasadnieniu, ma zapewniać szybszą i sprawniejszą wypłatę świadczeń w akceptowalnej społecznie wysokości. Działalność nowego systemu będzie kompetencją Rzecznika Praw Pacjenta. Powołany zostanie Fundusz Kompensacyjny Zdarzeń Medycznych, którego przychody pochodzić będą m.in. z odpisu ze składki zdrowotnej i opłat od wniosków o przyznanie świadczenia kompensacyjnego (w wysokości 300 zł). We wprowadzanym systemie celem postępowania bez orzekania o winie będzie ustalenie, czy w sprawie objętej wnioskiem doszło do zdarzenia medycznego oraz wskazanie wysokości świadczenia należnego wnioskodawcy. Systemem objęte będą zdarzenia medyczne zaistniałe w trakcie udzielania lub w efekcie udzielenia bądź zaniechania udzielenia świadczenia zdrowotnego. Zdarzenie medyczne zdefiniowane zostało jako zakażenie pacjenta biologicznym czynnikiem chorobotwórczym, uszkodzenie ciała lub rozstrój zdrowia pacjenta albo jego śmierć, którego z wysokim prawdopodobieństwem można było uniknąć w przypadku udzielenia świadczenia zgodnie z aktualną wiedza medyczną lub zastosowania innej dostępnej metody leczniczej bądź diagnostycznej. Wnioskodawca będzie miał wybór sposobu dochodzenia roszczeń: na drodze cywilnej lub w trybie pozasądowym. Wniesienie sprawy o odszkodowanie lub zadośćuczynienie do sądu wykluczy rozpatrzenie wniosku przez Rzecznika Praw Pacjenta, z kolei złożenie oświadczenie o przyjęciu świadczenia z Funduszu będzie równoznaczne ze zrzeczeniem się z wszelkich roszczeń w zakresie szkód, które ujawniły się do dnia złożenia wniosku.
Wysokość świadczenia kompensacyjnego za jedno zdarzenie medyczne wyniesie od 2 tys. zł do 200 tys. zł – zakres świadczeń określi w rozporządzeniu minister właściwy ds. zdrowia. W pierwszej instancji wnioski rozpatrywać będzie Rzecznik Praw Pacjenta, drugą instancją będzie Komisja Odwoławcza do spraw Świadczeń z Funduszu Kompensacyjnego Zdarzeń Medycznych.
Ustawa umożliwia także m.in. powoływanie w podmiotach udzielających świadczeń zdrowotnych pełnomocników ds. praw pacjenta, precyzuje zasady wykorzystania monitoringu wizyjnego w szpitalach, modyfikuje też zakres informacji umieszczanych na opaskach identyfikacyjnych pacjenta, tak aby umożliwić szybsze udzielenie pomocy i zminimalizować ryzyko błędnej identyfikacji.
Ustawa o jakości w opiece zdrowotnej i bezpieczeństwie pacjenta ma na celu wdrożenie rozwiązań prawno-organizacyjnych kompleksowo regulujących priorytety polityki zdrowotnej w obszarze jakości. Ustawa w szczególności obejmuje zagadnienia autoryzacji, wewnętrznego systemu zarządzania jakością i bezpieczeństwem, akredytacji oraz rejestrów medycznych, wprowadzając m.in. wymóg obligatoryjnej autoryzacji dla podmiotów wykonujących działalność leczniczą w rodzaju świadczenia szpitalne umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w ramach profili systemu podstawowego szpitalnego zabezpieczenia świadczeń opieki zdrowotnej. Autoryzację wydawać będzie Prezes Narodowego Funduszu Zdrowia na okres 5 lat.
W ustawie o niektórych zawodach medycznych uregulowane zostały warunki i zasady wykonywania zawodów medycznych dotychczas nie objęte regulacjami ustawowymi, ze szczególnym uwzględnieniem zagadnień dotyczących doskonalenia zawodowego osób wykonujących zawód medyczny oraz ich odpowiedzialności zawodowej. Przepisami ustawy objęte zostaną zawody medyczne asystentki stomatologicznej, elektroradiologa, higienistki stomatologicznej, instruktora terapii uzależnień, opiekuna medycznego, optometrysty, ortoptystki, podiatry, profilaktyka, protetyka słuchu, technika dentystycznego, technika farmaceutycznego, technika masażysty, technika ortopedy, technika sterylizacji medycznej i terapeuty zajęciowego. Ustawa przewiduje także utworzenie Centralnego Rejestru Osób Uprawnionych do Wykonywania Zawodu Medycznego. Wpis do rejestru będzie warunkiem niezbędnym do wykonywania danego zawodu medycznego, umożliwi też identyfikację osoby wykonującej zawód.
Ustawa o zmianie ustawy o emeryturach pomostowych oraz niektórych innych ustaw przewiduje m.in. uchylenie wygasającego charakteru tych świadczeń. W obecnym stanie prawnym emerytury pomostowe przysługują tylko tym osobom, które pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wykonywały przed 1 stycznia 1999 r. Jak wskazano w uzasadnieniu projektu, praca w tzw. warunkach szkodliwych nie została wyeliminowana w całości, zatem zasadnym jest zniesienie wymogu wykonywania jej przed 1 stycznia 1999 r. jako warunku nabycia prawa do emerytury pomostowej. Ustawa wprowadza ponadto zabezpieczenie w niektórych sprawach z zakresu prawa pracy. Sąd w wyroku uznającym wypowiedzenie umowy o pracę za bezskuteczne albo przywracającym pracownika do pracy, będzie musiał nałożyć na pracodawcę obowiązek dalszego zatrudnienia pracownika do czasu prawomocnego zakończenia postępowania. Podwyższony z 500 do 840 zł zostanie także roczny limit odliczenia od dochodu wydatków z tytułu składek członkowskich zapłaconych na rzecz związków zawodowych w roku podatkowym.
Ustawa o zmianie ustawy o pomocy społecznej oraz niektórych innych ustaw wprowadza nowe rozwiązania dotyczące m.in. mieszkań chronionych, usług sąsiedzkich oraz świadczonych przez domy pomocy społecznej usług wsparcia krótkoterminowego. Ustawa przewiduje zmianę formuły mieszkań dla osób z niepełnosprawnościami, dotąd znanych jako „mieszkania chronione”. Nazwa ta zastąpiona zostanie nazwą „mieszkania treningowe i wspomagane”. Ten rodzaj wsparcia będzie przysługiwał osobie pełnoletniej, która ze względu na trudną sytuację życiową, wiek, niepełnosprawność czy chorobę potrzebuje wsparcia w codziennym funkcjonowaniu, ale nie wymaga usług w zakresie świadczonym przez jednostkę całodobowej opieki. Chodzi w szczególności o osoby z zaburzeniami psychicznymi, bezdomne, opuszczające pieczę zastępczą, ośrodek wychowawczy, zakład poprawczy, schronisko dla nieletnich, a także cudzoziemców ze statusem uchodźcy. Usługi świadczone w mieszkaniu treningowym będą miały na celu umożliwienie jego mieszkańcom prowadzenia niezależnego życia. W ich skład wejdą będą usługi bytowe, praca socjalna oraz nauka, rozwijanie lub utrwalanie niezależności, sprawności w zakresie samoobsługi i pełnienia ról społecznych w integracji ze społecznością lokalną. Korzystający z mieszkania wspomaganego otrzymają natomiast pomoc w wykonywaniu czynności niezbędnych w codziennym funkcjonowaniu i realizacji kontaktów społecznych oraz utrzymania lub rozwijania niezależności osoby na poziomie jej psychofizycznych możliwości.
Ustawa doprecyzowuje także kwestię świadczenia usług sąsiedzkich i samopomocy sąsiedzkiej. Staną się one jedną z form usług opiekuńczych. Usługi sąsiedzkie mogą obejmować pomoc w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych, prostą podstawową opiekę higieniczno-pielęgnacyjną oraz, w miarę potrzeby i możliwości, zapewnienie kontaktów z otoczeniem. Usługi te może wykonywać osoba pełnoletnia, zamieszkująca w najbliższej okolicy osoby, której jest udzielane wsparcie. Organizatorem tej formy usług opiekuńczych będzie gmina, która może realizację tego zadania zlecić organizacjom społecznym.
Ustawa podnosi ponadto zasiłek stały z pomocy społecznej – jego minimalna kwota wyniesie 100 zł miesięcznie zamiast dotychczasowych 30 zł, a wysokość maksymalna będzie wynosić 1000 zł miesięcznie zamiast obecnych 418 zł.
Ustawa o zmianie ustawy o Państwowej Komisji do spraw badania wpływów rosyjskich na bezpieczeństwo wewnętrzne Rzeczypospolitej Polskiej w latach 2007-2022 oraz niektórych innych ustaw, której projekt wniósł do Sejmu Prezydent RP, przewiduje m.in. zniesienie możliwości stosowania przez komisję środków zaradczych takich jak np. cofnięcie lub nałożenie zakazu otrzymania poświadczenia bezpieczeństwa czy zakaz pełnienia funkcji związanych z dysponowaniem środkami publicznymi. Ustawa stanowi także, że tryb odwoławczy od decyzji Komisji przeniesiony zostanie z sądów administracyjnych na sądy powszechne. Ustawa wyklucza także możliwość pełnienia funkcji członka Komisji przez posła lub senatora. Nowelizacja usuwa także określony w ustawie termin publikacji pierwszego raportu, tj. 17 września br.
Ustawa o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw wprowadza zmiany m.in. w prawie spadkowym. Lepiej zabezpieczona zostanie sytuacja prawna spadkobierców, w szczególności osób małoletnich i całkowicie ubezwłasnowolnionych. Gdy przyjęcie lub odrzucenie spadku w imieniu dziecka albo osoby pozostającej pod opieką będzie wymagało zgody sądu, termin na złożenie oświadczenia w tej sprawie będzie ulegał zawieszeniu na czas trwania tego postępowania. Ponadto nie będzie wymagana zgoda sądu na odrzucenie spadku przez rodzica w imieniu dziecka, jeśli wcześniej spadek został odrzucony przez rodzica, a odrzucenie nastąpi za zgodą drugiego z rodziców albo wspólnie albo jeżeli spadek odrzucili już wcześniej inni zstępni rodziców tego dziecka. Ustawa ogranicza także krąg spadkobierców – wyłączeni od dziedziczenia zostaną dalsi zstępni dziadków spadkodawcy. Ustawa wprowadza również dodatkowe przesłanki uznania spadkobiercy za niegodnego dziedziczenia oraz dokonuje zmian w zakresie ochrony dóbr osobistych.
Ustawa o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw wykonuje przepisy Unii Europejskiej. Uchwalone przepisy przewidują m.in., że odbiorcy energii elektrycznej w gospodarstwach domowych i mikroprzedsiębiorcy, którzy rocznie zużywają mniej niż 100 tys. kWh, uzyskają dostęp do narzędzia porównywania ofert sprzedaży energii elektrycznej. Ustawa umożliwi ponadto zmianę sprzedawcy energii elektrycznej w 24 godziny – rozwiązanie to wejdzie w życie w 2026 r. Ustawa zmniejsza także obciążenia administracyjne właścicieli źródeł wytwórczych o mocy większej niż 2 MW. Uchwalone przepisy tworzą ramy prawne do funkcjonowania obywatelskich społeczności energetycznych oraz regulują ich prawa i obowiązki. W ustawie skorygowano też przepisy dotyczące tzw. Platformy Paliwowej, tj. systemu teleinformatycznego służącego sprawozdawczości przedsiębiorców sektora paliw ciekłych. Uchwalone przepisy umożliwią zawieranie umów z ceną dynamiczną energii elektrycznej, z minimalną częstotliwością rozliczeń co 15 min. Umowy takie oferować mają sprzedawcy, obsługujący powyżej 200 tys. odbiorców końcowych. Ustawa przewiduje ponadto zabezpieczenie odbiorców gazu ziemnego z sieci niemających połączenia z krajową siecią przesyłową lub dystrybucyjną, a zasilanych z terytorium innych państw członkowskich UE, na wypadek wstrzymania dostaw z tych państw.
Ustawa zmieniająca ustawę o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw oraz ustawę o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne przewiduje zniesienie ograniczeń w zakresie obrotu gotówką. Ustawa m.in. uchyla przepisy, które 1 stycznia 2024 r. miały obniżyć limit obrotu gotówkowego z 15 tys. zł do 8 tys. zł w zakresie płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą oraz przepisy wprowadzające ograniczenia w obrocie gotówkowym w odniesieniu do płatności wykonywanych przez konsumentów w przypadku transakcji z przedsiębiorcą przekraczających wartość 20 tys. zł.
Ustawa o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw przewiduje wprowadzenie obligatoryjnego fakturowania w Krajowym Systemie e-Faktur (KSeF). Co do zasady obligatoryjne e-fakturowanie oparte zostanie na obecnie fakultatywnym KSeF, odpowiednio rozbudowanym i dostosowanym. Obligatoryjnie e-fakturowaniem objęte zostaną zasadniczo czynności wymagające obecnie udokumentowania fakturą wystawioną zgodnie z ustawą o podatku od towarów i usług, tj. czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (VAT) w Polsce, w tym krajowe dostawy towarów i świadczenie usług dokonywane pomiędzy przedsiębiorcami i na rzecz organów publicznych. Obowiązek wystawiania e-faktur będzie miał zastosowanie do podatników, którzy posiadają siedzibę lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce.
Ustawą znowelizowano także przepisy dotyczące pracy w godzinach nadliczbowych w służbie cywilnej. Pracownikom służby cywilnej za pracę w godzinach nadliczbowych oraz urzędnikom służby cywilnej i osobom zajmującym wyższe stanowiska w służbie cywilnej (poza dyrektorami generalnymi i kierownikami urzędów), za pracę w godzinach nadliczbowych w porze nocnej oraz w niedziele i święta, przysługiwać będzie czas wolny w tym samym wymiarze albo wynagrodzenie. Obecnie za pracę w tzw. nadgodzinach przysługuje wyłącznie czas wolny. Wynagrodzenie zamiast czasu wolnego przyznać będzie mógł dyrektor generalny na wniosek członka korpusu służby cywilnej.
Ustawa o zmianie ustawy – Prawo geologiczne i górnicze oraz niektórych innych ustaw ma na celu zapewnienie odpowiedniej ochrony złóż kopalin w Polsce. Ponadto nowe przepisy m.in. usprawnią działalność organów nadzoru górniczego oraz zreformują działalność państwowej służby geologicznej. W ustawie wprowadzono definicję „złoża strategicznego”, które ze względu na swoje znaczenie dla gospodarki lub bezpieczeństwa kraju podlegać będzie szczególnej ochronie prawnej. Uznanie złoża za strategiczne będzie się odbywać na mocy decyzji ministra klimatu i środowiska. Ustawa przewiduje także wprowadzenie instrumentów realizujących transformację energetyczno-klimatyczną, m.in. rozszerzony zostanie zakres podziemnego składowania dwutlenku węgla, obowiązujące przepisy dotyczące podziemnego, bezzbiornikowego magazynowania substancji zostaną dostosowane do magazynowania wodoru, ponadto w celu wykorzystania ciepła Ziemi umożliwione zostanie rekonstruowanie zlikwidowanych otworów wiertniczych, wykonanych w przeszłości w celu poszukiwania, rozpoznawania lub wydobywania kopalin.
Ustawa o wielkoobszarowych terenach zdegradowanych ma na celu usunięcie i ograniczenie negatywnego konsekwencji dla środowiska i zdrowia ludzi, które wynikając z obecności zgromadzonych w przeszłości odpadów niebezpiecznych. Ustawa wprowadza zostaną definicje wielkoobszarowego terenu zdegradowanego oraz składowiska historycznych odpadów przemysłowych i miejsca gromadzenia historycznych odpadów przemysłowych. Przepisy ustawy umożliwią rozpoznanie, przygotowanie i ocenę skali problemów związanych z ograniczaniem negatywnego wpływu wielkoobszarowych terenów zdegradowanych, usunięcie lub ograniczenie ich negatywnego oddziaływania na środowisko i zdrowie ludzi lub też zabezpieczenie odpadów stwarzających zagrożenie oraz oczyszczenie zanieczyszczonych terenów w celu późniejszego zagospodarowania. Jeśli będzie to możliwe, tereny zdegradowane będą ponownie wykorzystane lub przygotowane do pełnienia nowych funkcji. W załączniku do ustawy wskazano pięć rozpoznanych wielkoobszarowych terenów zdegradowanych, dla których konieczne jest podjęcie działań związanych z poprawą stanu środowiska: Tereny Zakładów Chemicznych „Zachem” w Bydgoszczy, tereny Zakładów Chemicznych „Organika-Azot” w Jaworznie, tereny Zakładów Chemicznych „Tarnowskie Góry” w Tarnowskich Górach, tereny Zakładów Przemysłu Barwników ,,Boruta” w Zgierzu oraz tereny Zakładów Włókien Chemicznych „Wistom” w Tomaszowie Mazowieckim.
Celem ustawy o zmianie ustawy o publicznym transporcie zbiorowym oraz niektórych innych ustaw jest dalsza poprawa funkcjonowania przewozów osób w transporcie publicznym oraz eliminowanie tzw. białych plam transportowych, tj. obszarów, w których regularna komunikacja autobusowa nie istnieje lub zakres jej działania jest niewystarczający. Przyjęte rozwiązania przewidują m.in. zwiększenie budżetu Funduszu rozwoju przewozów autobusowych o charakterze użyteczności publicznej z 800 mln zł do 1 mld zł. Obecny poziom dopłaty z Funduszu dla organizatorów publicznego transportu w kwocie nie wyższej niż 3 zł do 1 wozokilometra przewozu zostanie utrzymany także od 2024 r. Wojewoda będzie mógł zawierać z organizatorem przewozów nie tylko roczne, ale też wieloletnie umowy o dopłatę z Funduszu – rozwiązanie to, jak podkreślono w uzasadnieniu projektu, zapewni większą przewidywalność i stabilność dopłat, dzięki czemu zachęci do organizacji przewozów także na obszarach, na których dostępność transportu jest niewystarczająca.
Ustawą znowelizowano także ustawę – Prawo przewozowe, wskazując podmioty odpowiedzialne za niewpuszczenie lub wykluczenie ze środka transportu osoby, która swoim zachowaniem zagraża bezpieczeństwu lub porządkowi w transporcie. Nowe rozwiązanie obejmie wszystkie regulowane ustawą gałęzie transportu i rozszerzy katalog podmiotów uprawnionych i obowiązanych do interwencji. Obejmie on funkcjonariuszy Policji, Straży Ochrony Kolei, a także właściwej straży gminnej (miejskiej) lub Żandarmerii Wojskowej.
Zmiana w ustawie – Prawo o ruchu drogowym wprowadza przepisy umożliwiające samochodom osobowym przeznaczonym do zawodów sportowych uczestniczenie w ruchu drogowym na określonych trasach i zasadach. Uchwalone rozwiązanie umożliwi uczestnikom rajdów i wyścigów samochodowych organizowanych na zamkniętych odcinkach poruszanie się w ruchu drogowym w celu dojazdu na miejsce imprezy. Ustawa umożliwi także realizację inwestycji mającej na celu wykonanie projektu pod nazwą Modernizacja infrastruktury kolejowej w Rejonie Przeładunkowym Małaszewicze na granicy z Białorusią przez włączenie spółki CARGOTOR sp. z o.o. do PKP PLK S.A.
Ustawa o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw, jak wskazano w uzasadnieniu, doprecyzowuje i uzupełnia rozwiązania dotyczące w szczególności oceny pracy oraz awansu zawodowego nauczycieli, wprowadzone ustawą z 5 sierpnia 2022 r. o zmianie ustawy – Karta nauczyciela oraz niektórych innych ustaw, tak aby nie budziły one wątpliwości interpretacyjnych. Ustawa zapewnia również prawo do emerytury na szczególnych zasadach nauczycielom, którzy podjęli pracę na stanowisku nauczyciela przed wprowadzeniem reformy emerytalnej w 1999 r., kiedy to system emerytalny przewidywał dla nauczycieli odrębne zasady przechodzenia na emeryturę. Ponadto katalog nauczycieli uprawnionych do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego został rozszerzony o nauczycieli publicznych i niepublicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych, w tym poradni specjalistycznych. Ustawa odpowiada także na problemy wynikające z kumulacji roczników rozpoczynających naukę w szkołach ponadpodstawowych w roku szkolnym 2023/2024, np. tworzy możliwość przydzielenia nauczycielowi zatrudnionemu w liceum ogólnokształcącym, technikum i branżowej szkole I stopnia, za jego zgodą, godzin ponadwymiarowych w wymiarze wyższym niż określony w ustawie – Karta Nauczyciela. Ustawa wprowadza też większy nadzór kuratora, m.in. nad szkołami i placówkami niepublicznymi.
Sejm zdecydował także o zmianie nazw niektórych uczelni: od 1 września 2023 r. Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej będzie nosić nazwę Uniwersytet Bielsko-Bialski, a Uniwersytet Technologiczno-Humanistyczny im. Kazimierza Pułaskiego w Radomiu otrzyma nazwę Uniwersytet Radomski im. Kazimierza Pułaskiego. Od 1 października 2023 r. Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach stanie się Uniwersytetem w Siedlcach.
Ustawa o zwalczaniu nadużyć w komunikacji elektronicznej wykonuje przepisy UE i m.in. umożliwia wymaganie od podmiotów udostępniających publiczne sieci łączności elektronicznej lub świadczących publicznie dostępne usługi łączności elektronicznej blokowania w indywidualnych przypadkach dostępu do numerów lub usług, w przypadku gdy jest to uzasadnione ze względu na oszustwo lub nadużycie.
W ustawie o ratyfikacji Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Państwa Izrael o współpracy w dziedzinie wizyt studyjnych zorganizowanych grup młodzieży, podpisanej w Warszawie 22 marca 2023 r. Sejm wyraża zgodę na ratyfikowanie przez Prezydenta wskazanej w tytule umowy. Tworzy ona ramy prawne do organizacji wizyt studyjnych młodzieży izraelskiej w Rzeczypospolitej Polskiej oraz młodzieży polskiej w Państwie Izrael, pod auspicjami ministerstw właściwych do spraw edukacji obydwu państw.
Sejm uchwalił także ustawę o ratyfikacji Protokołu w sprawie wyeliminowania nielegalnego obrotu wyrobami tytoniowymi, sporządzonego w Seulu 12 listopada 2012 r., do Ramowej Konwencji Światowej Organizacji Zdrowia o Ograniczeniu Użycia Tytoniu, sporządzonej w Genewie 21 maja 2003 r. W protokole zawarto wszystkie elementy skutecznej kontroli rynku tytoniowego i przeciwdziałania nielegalnemu obrotowi wyrobami tytoniowymi, takie jak m.in. kontrola łańcucha dostaw, śledzenie i monitorowanie wyrobów tytoniowych od wytwórcy do pierwszego odbiorcy, kontrola produkcji i handlu w strefach wolnocłowych itp. W ustawie Sejm wyraża zgodę na ratyfikację Protokołu przez Prezydenta.
Stanowisko Senatu
Sejm odrzucił poprawki Senatu do ustawy o konsumenckiej pożyczce lombardowej.
Uchwały Sejmu
Sejm podjął uchwały w sprawie propozycji wprowadzenia unijnego mechanizmu relokacji nielegalnych migrantów oraz w sprawie członkostwa Ukrainy w Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego.
Izba podjęła też uchwałę w sprawie upamiętnienia Antoniego Abrahama w 100. rocznicę śmierci.
Sejm dokonał ponadto zmian osobowych w składach komisji sejmowych.
Powołanie członków Kolegium IPN
Izba podjęła uchwały w sprawie powołania członków Kolegium Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu. Zostali nimi prof. Jan Draus, prof. Wojciech Polak, prof. Mieczysław Ryba, Krzysztofa Wyszkowskiego i prof. Tadeusz Wolsza.
Pierwsze czytania
Izba rozpoczęła prace nad rządowym projektem ustawy o zmianie ustawy budżetowej na rok 2023 oraz rządowym projektem ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2023 oraz niektórych innych ustaw. Projekt zakłada m.in., że wydatki budżetu wyniosą nie więcej niż 693,4 mld zł (obowiązująca ustawa budżetowa przewiduje kwotę 672,5 mld zł), a dochody budżetu mają wynieść 601,4 mld zł (w obecnej ustawie zaplanowano kwotę to 604,5 mld zł), zaś deficyt budżetu państwa ma wynieść maksymalnie 92 mld zł (obecnie to 68 mld zł). Zmieniono także założenia dotyczące wzrostu Produktu Krajowego Brutto (ma realnie wzrosnąć o 0,9 proc., a nie 1,7 proc., jak planowano pierwotnie. Inflacja średniorocznie ma wynieść 12 proc. (prognozowano 9,8 proc.). Projekty skierowano do prac w Komisji Finansów Publicznych. Planowane zmiany pozwolą na odmrożenie od 1 lipca 2023 r. podstaw naliczania zakładowego funduszu świadczeń socjalnych oraz funduszy socjalnych oraz na wypłatę: jednorazowej nagrody specjalnej pracownikom państwowej sfery budżetowej za szczególne zaangażowanie w pracy w roku 2023, jednorazowej nagrody specjalnej nauczycielom z okazji 250. rocznicy utworzenia Komisji Edukacji Narodowej, a także jednorazowego dodatkowego wynagrodzenia sędziom, asesorom sądowym oraz referendarzom sądowym sądów oraz sędziom Trybunału Konstytucyjnego. Projekty skierowano do dalszych prac w Komisji Finansów Publicznych.
Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw, jak wskazano w uzasadnieniu, dostosowuje przepisy Kodeksu karnego dotyczące przestępstwa szpiegostwa „do stale zmieniającej się sytuacji geopolitycznej, postępu technologicznego, jak i ciągłych modyfikacji sposobu działania potencjalnych sprawców”. Ustawa m.in. zaostrzy karalność typu podstawowego przestępstwa szpiegostwa (górna granica kary wyniesie 30 lat pozbawienia wolności), doda postaci przestępstwa kwalifikowane przedmiotowo i podmiotowo (górną granicą kary będzie kara dożywotniego pozbawienia wolności). W projekcie dopuszczono także prowadzenie przez służby sojusznicze na terytorium Polski działalności niewymierzonej w bezpieczeństwo RP. Działalność ta wymagać będzie zgody Szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego lub Szefa Służby Kontrwywiadu Wojskowego. Ustawa rozszerzy też zakres środków stosowanych przez ABW przy zapobieganiu i zwalczaniu przestępczości terrorystycznej na działania dotyczące rozpoznawania, zapobiegania, zwalczania i wykrywania przestępstwa szpiegostwa. Ustawa umożliwi również wprowadzenie zakazu fotografowania, filmowania, lub utrwalania wizerunku przy pomocy innych narzędzi lub środków technicznych – bez zezwolenia – obiektów szczególnie ważnych dla bezpieczeństwa lub obronności państwa oraz obiektów resortu obrony narodowej, jeżeli zostały oznaczone znakiem zakazu fotografowania oraz osób i ruchomości znajdujących się w tych obiektach. Projekt został skierowany do dalszych prac w Komisji Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach.
Ustawa o ochronie małoletnich przed dostępem do treści nieodpowiednich w Internecie, nad której projektem zaczął prace Sejm, umożliwi abonentom skorzystanie z usługi ograniczenia dostępu do tego rodzaju treści. Proponowane przepisy nakładają na dostawców Internetu obowiązek zapewnienia, że abonent będący osobą fizyczną, osobą fizyczną prowadzącą jednoosobową działalność gospodarczą oraz jednostką sektora finansów publicznych prowadzącą działalność edukacyjną, opiekuńczą lub wychowawczą względem małoletnich, będzie miał możliwość skorzystania z bezpłatnej usługi ograniczenia dostępu do treści pornograficznych. Dostawcy Internetu będą zobowiązani do zaproponowania użytkownikowi końcowemu świadczenia usługi ograniczania dostępu przed zawarciem umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych, a abonent powinien mieć możliwość w zażądania rozpoczęcia świadczenia usługi w każdym momencie. Również rezygnacja z usługi ograniczenia dostępu do treści pornograficznych będzie możliwa w każdym momencie, jednak wymagać będzie uwierzytelnienia abonenta. Przedsiębiorcy udostępniający sieci wi-fi przy okazji wykonywania działalności głównej, np. salony usługowe, sklepy, galerie handlowe, kawiarnie, itp., będą obowiązane do ograniczenia dostępu do treści pornograficznych, chyba że jest to technicznie niewykonalne albo użytkownik końcowy jest osobą pełnoletnią i zostało to zweryfikowane przez przedsiębiorcę. Projekt skierowano do Komisji Cyfryzacji, Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii, z zaleceniem zasięgnięcia opinii Komisji Kultury Fizycznej, Sportu i Turystyki.
Projekt ustawy o rewitalizacji rzeki Odry ma na celu usprawnienie działań podejmowanych w celu rewitalizacji rzeki w związku z katastrofą ekologiczną, jaka miała miejsce w 2022 r. Proponowana ustawa przewiduje m.in. określenie szczegółowych zasad i warunków przygotowania inwestycji mających na celu poprawę warunków środowiskowych Odry (tzw. inwestycji dla Odry) oraz zapewnia wsparcie finansowe dla tych działań. Ponadto usprawnione zostaną procedury administracyjne dla inwestycji, co w efekcie przyśpieszy ich realizację. Usprawnienia obejmą m.in. wykonane przyrządów pomiarowych do zwiększonej kontroli odprowadzanych ścieków, zawierających chlorki i siarczany oraz systemów retencyjno-dozujących, wstrzymujących zrzut zasolonych ścieków podczas suszy. Wyodrębniona zostanie też wyspecjalizowana służba: Inspekcja Wodna. Jej zadaniem będzie m.in. wykrywanie, dokumentowanie oraz ograniczanie przestępstw i wykroczeń polegających na wykonywaniu nielegalnych zrzutów ścieków do wód i innych działań szkodzących środowisku wodnemu. Ustawa zaostrzy też kary finansowe za wykroczenia związane z gospodarką wodną z obecnego poziomu 500 zł do 1000-7500 zł. Wprowadzone zostaną również kary administracyjne w wysokości od 5000 zł do 1 mln zł m.in. za zaniedbania dotyczące gospodarki wodnej zagrażające życiu lub zdrowiu ludzi i bezpieczeństwu środowiska. Projekt został skierowany do Komisji Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej oraz Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych na ma celu, jak wskazano w uzasadnieniu projektu, wsparcie mikroprzedsiębiorców oraz małych i średnich przedsiębiorców prowadzących działalność w gminach o wysokim wskaźniku bezrobocia i o niskim dochodzie w przeliczeniu na mieszkańca. Proponowana ustawa daje mikroprzedsiębiorcom oraz małym i średnim przedsiębiorcom możliwość indywidualnego ustalania stawek amortyzacyjnych dla wprowadzanych po raz pierwszy do ewidencji środków trwałych budynków i lokali oraz obiektów inżynierii lądowej i wodnej. Objęta indywidualną stawką amortyzacyjną nieruchomość musi znajdować się na obszarze gminy zlokalizowanej w powiecie, w którym przeciętna stopa bezrobocia wynosi co najmniej 150 proc. przeciętnej stopy bezrobocia w kraju, przy czym dochód na mieszkańca gminy jest niższy niż 80 proc. dochodu na mieszkańca w skali kraju. Dopuszczalny okres amortyzacji zależeć będzie od wysokości przeciętnej stopy bezrobocia w powiecie i nie będzie mógł być krótszy niż 10 lat dla nieruchomości znajdujących się w powiecie, w którym przeciętna stopa bezrobocia wynosi od 150 proc. do 200 proc. przeciętnej stopy bezrobocia w kraju oraz nie krótszy niż 5 lat w przypadku powiatów o stopie bezrobocia wynoszącej powyżej 200 proc. przeciętnej stopy bezrobocia w kraju. Projekt skierowano do dalszych prac w Komisji Finansów Publicznych.
Celem poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw jest wprowadzenie zmian w kilku aktach prawnych, co przyczyni się do podwyższenia standardów uczestnictwa małoletnich w procedurach sądowych, wzmocnienia ich ochrony (w tym także systemowej ochrony przed skrzywdzeniem) oraz podwyższenia poziomu poszanowania praw osób z niepełnosprawnością. Proponowane zmiany w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym polegają m.in. na doprecyzowaniu przepisów o reprezentacji małoletniego, przy jednoczesnej zmianie terminologii: obecnie obowiązujący termin „kurator” zostanie zastąpiony określeniem „reprezentant dziecka”. Ustawa zmodyfikuje też przepisy dotyczące kuratora osoby niepełnosprawnej, m.in. określając, że celem ustanowienia kuratora jest wsparcie przy prowadzaniu określonej sprawy, wszystkich spraw lub spraw określonego rodzaju, nie zaś pomoc w ich prowadzeniu. Wybierając kuratora dla osoby niepełnosprawnej sąd będzie obowiązany uwzględnić jego umiejętność komunikacji z tą osobą, rozumienie jej potrzeb, znajomość sposobu jej funkcjonowania i napotykanych barier oraz sposobów radzenia sobie z nimi. Projekt określa także zasady wysłuchiwania małoletnich w postępowaniu cywilnym, co ma zapewnić im właściwe warunki, minimalizujące stres. Przeprowadzenie wysłuchania będzie uzależnione od zgody małoletniego. Ponadto o opuszczeniu zakładu karnego przez skazanego, który popełnił przestępstwo z użyciem przemocy lub groźby bezprawnej, przestępstwo przeciwko wolności seksualnej i obyczajności lub przestępstwo znęcania się, pokrzywdzony będzie każdorazowo informowany z mocy prawa, o ile nie oświadczy, że z takiego uprawnienia rezygnuje. Proponowana zmiana w ustawie o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie wprowadzi kwestionariusz jako narzędzie służące prawidłowej diagnozie stanu i sytuacji dziecka, a przez to oszacowaniu ryzyka zagrożenia życia lub zdrowia.
Projekt ustawy przewiduje także wprowadzenie standardów ochrony małoletnich. Będzie je musiał wprowadzić każdy podmiot zarządzający placówką oświatową, opiekuńczą, wychowawczą, artystyczną, medyczną, sportową, religijną, turystyczną, do której uczęszczają, w której przebywają lub mogą przebywać małoletni, na organizatorów działalności o takim charakterze a także organizatorzy działalności związanej z rozwijaniem zainteresowań przez małoletnich, podmiot prowadzący usługi noclegowo – hotelarskie oraz turystyczne. Wszystkie te placówki lub prowadzący wymienione działalności, muszą posiadać ustalone procedury ochrony małoletnich przed krzywdzeniem. Projektodawcy proponują ponadto wprowadzenie procedury analizowania zdarzeń, w wyniku których małoletni poniósł śmierć lub doznał ciężkich obrażeń ciała (tzw. analizy poważnych przypadków – (ang. Serious Case Reviews – SCR). Projekt został skierowany Komisji Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach do dalszych prac.
Obywatelski projekt ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych dotyczy dodania przepisu przewidującego obligatoryjne przygotowanie, wdrożenie i finansowanie przez ministra właściwego ds. zdrowia programu polityki zdrowotnej leczenia niepłodności obejmującego procedury medyczne wspomaganej prokreacji, w tym zapłodnienie pozaustrojowe. Nad projektem pracować będzie Komisja Zdrowia.
Izba rozpoczęła tez prace nad rządowym projektem ustawy o zmianie ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko oraz niektórych innych ustaw. Projekt, jak wskazano w uzasadnieniu, powstał przede wszystkim z potrzeby usprawnienia procedur inwestycyjnych, a proponowane zmiany zostały w większości zgłoszone ramach prac Międzyresortowego Zespołu do spraw przeglądu uwarunkowań procesów inwestycyjnych w Rzeczypospolitej Polskiej. Projektowane rozwiązania mają na celu usprawnienie wydawania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach oraz usprawnienie przygotowania i realizacji inwestycji, w szczególności inwestycji liniowych w zakresie inwestycji drogowych, wodnych i przeciwpowodziowych. Projekt skierowano do Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa.
Rządowy projekt ustawy o delegowaniu kierowców w transporcie drogowym ma na celu dostosowanie polskiego prawa do przepisów UE w zakresie delegowania kierowców w sektorze transportu drogowego, w ramach tzw. Pakietu Mobilności I, w tym m.in. ułatwienie poprawy warunków pracy kierowców oraz warunków prowadzenia działalności przedsiębiorstw transportowych. Projekt został skierowany do Komisji Infrastruktury.
Drugie czytania
Sejm przeprowadził II czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw. Projekt wykonuje przepisy prawa UE, doprecyzowując przepisy dotyczące pierwszeństwa zakupu ciepła ze źródeł odnawialnych i instalacji termicznego przekształcenia odpadów oraz wprowadzenia zasady wydawania i rozliczania gwarancji pochodzenia ciepła i chłodu z OZE. Celem proponowanych rozwiązań jest wypromowanie i zainteresowanie ekologicznymi dostawami ciepła.
Obywatelski projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz ustawy o gwarancjach wolności sumienia i wyznania, w brzmieniu przedstawionym w sprawozdaniu Komisji Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach, zakłada m.in. wykreślenie z przepisu przewidującego karę do 2 lat pozbawienia wolności za złośliwe przeszkadzanie publicznemu wykonywaniu aktu religijnego kościoła lub innego związku wyznaniowego o uregulowanej sytuacji, pogrzebowi, uroczystościom lub obrzędom żałobnym, znamię złośliwego charakteru czynu. W trakcie prac legislacyjnych dodano poprawkę przewidującą także karalność takiego czynu karą do 3 lat pozbawienia wolności, jeśli doprowadził on do przerwania wykonania aktu religijnego, albo pogrzebu, uroczystości lub obrzędów żałobnych. Karą pozbawienia wolności do lat dwóch zagrożone będzie ponadto publiczne lżenie lub wyszydzanie kościoła lub innego związku wyznaniowego o uregulowanej sytuacji prawnej, jego dogmatów i obrzędów oraz znieważanie przedmiotu czci religijnej lub miejsca przeznaczonego do publicznego wykonywania obrzędów religijnych. Jeśli czyn miał miejsce w czasie i miejscu odprawiania nabożeństwa lub wykonywania innego aktu religijnego lub za pomocą środków masowego komunikowania, maksymalny wymiar kary wyniesie 3 lata pozbawienia wolności. Obecnie publiczne znieważanie przedmiotu czci religijnej lub miejsca przeznaczonego do publicznego wykonywania obrzędów religijnych podlega karze wyłącznie jeśli czyn ten obraża uczucia religijne innych osób. Do ustawy o gwarancjach wolności sumienia i wyznania dodano ponadto przepis gwarantujący brak odpowiedzialności cywilnej, karnej lub innej odpowiedzialności prawnej za wyrażenie przekonań, ocen lub opinii obecnych w nauce głoszonej przez kościół lub inny związek wyznaniowy o uregulowanej sytuacji prawnej.
Ślubowanie poselskie
Ślubowanie złożył pos. Stanisław Żmijan, który objął mandat poselski w miejsce zmarłego pos. Riada Haidara.
Informacja bieżąca i pytania w sprawach bieżących
Sejm na wniosek Klubu Parlamentarnego Lewica zapoznał się z informacją bieżącą rządu dotyczącą dostępu do zabiegu przerywania ciąży.
Pytania w spawach bieżących dotyczyły m.in. programu „Maluch+”, sytuacji w Kanale Gliwickim, kontraktów na zakup sprzętu wojskowego, sankcji Polski wobec Białorusi, przejęcia przez Orlen Grupy Azoty Puławy oraz szczepień przeciw HPV.
